Wiadomości z Katowic

Czym jest zachowek i komu się należy? 

  • Dodano: 2020-12-15 14:00, aktualizacja: 2020-12-17 10:55

Z definicji zachowek to instytucja prawa spadkowego, o bardzo złożonym charakterze. Kwestie należności jego otrzymania lub decydujące o braku takiej możliwości, zdefiniowane są w księdze czwartej kodeksu cywilnego, w dziale dotyczącym spadków.

Ogólnie mówiąc zachowek, stanowi uprawnienie osób bliskich spadkodawcy, którzy wskutek podejmowanych przez niego, jeszcze za życia, decyzji majątkowych mogliby zostać pokrzywdzeni. Zazwyczaj przybiera on wartość pieniężną, będąca wynikiem określonej, ujętej w kodeksie cywilnym kalkulacji, która musi zostać wypłacona osobom należnym. Przy wyliczaniu tej wartości, bierze się pod uwagę szacunkową wartość pasywów i aktywów spadku oraz niektóre zrealizowane przez spadkodawcę wcześniej darowizny. Wobec czego zachowek to swojego rodzaju substytut spadku, który należałaby się osobom z najbliższego otoczenia testatora, gdyby nie został sporządzony testament, a podział majątku miał charakter ustawowy. Warto zaznaczyć, że temat ten jest bardzo rozbudowany i wymaga od prowadzącego sprawę adwokata, gruntowanego, analitycznego podejścia do każdej sprawy indywidualnie. Jeśli chodzi o dziedziczenie po osobie zmarłej, zdarza się, że zakład pogrzebowy będzie w stanie polecić kancelarię, która specjalizuje się w tego typu sprawach. Najczęściej z zagadnieniem zachowku mamy do czynienia, gdy zaistnieje sytuacja, w której spadkodawca, z różnych, indywidualnych powodów, pomija w swoim zapisie majątkowym jedną bądź kilka osób, kosztem powierzenia mienia bądź własności innej bardziej lub mniej spokrewnionej osobie. Obojętnie czy sytuacja ta wynika z zapisu testamentowego czy jest rezultatem wręczonej jeszcze za życia darowizny. Warto zauważyć, iż prawo do zachowku przysługuje tylko ściśle określonym osobom. Uprawnionymi do niego są zstępni zmarłej osoby czyli dzieci, wnuki, prawnuki itd. oraz współmałżonek. W momencie, gdy spadkodawca w momencie śmierci nie posiadał zstępnych, wtedy osobami, które mają dodatkowo (poza współmałżonkiem testatora) prawo dochodzenia o wypłatę zachowku są jego rodzice. Pewny jest natomiast fakt, iż rodzeństwo zmarłego, jego dalsi krewni oraz powinowaci nie są osobami, które mogą o takie świadczenie występować. Co istotne są również osoby, które mogą być wyłączone z prawa do ubiegania się o zachowek. Wśród nich znajdują się podmioty uznane za niegodne, osoby, które odrzuciły spadek, przysługujący im z mocy ustawy oraz ci którzy zrzekli się dziedziczenia. Świadczenie to nie będzie przysługiwać osobie wydziedziczonej testamentem przez testatora, jak również jego współmałżonkowi, który w chwili śmierci spadkodawcy był z nim w separacji bądź w trakcie rozwodu, a wina za rozpad pożycia leżała po stronie tego współmałżonka. Nie oznacza to jednak, że podmioty z wyżej wymienionych grup, nie mają całkowitego prawa do ubiegania się o spadek, mogą oczywiście wystąpić na drogę sądową, muszą jednak liczyć się  z tym, że ich powództwo zostanie oddalone i uznane za niezasadne. Szczególne znaczenie ma to w momencie, gdy mamy świadomość, że wartość ewentualnej, przysługującej tej osobie korzyści majątkowej miałaby być niewysoka i nieadekwatna do poniesionego kosztu na wynajęcie adwokata oraz opłaty sądowe. 

Zakłady Pogrzebowe w okolicy - Pogotowie Pogrzebowe

Od czego zależy wysokość zachowku?

Wysokość zachowku uzależniona jest od kilku elementów. Pierwszym z nich jest szacunkowa wartość całego, należącego do spadkodawcy majątku. Dodatkowo ważne jest tutaj, wielkość udziału, które przypadłyby osobom zainteresowanym, gdyby wszystko odbywało się na zasadzie dziedziczenia ustawowego. Można przyjąć, iż z reguły wysokość należnego świadczenia to kwota pieniężna odpowiadająca połowie udziału w spadku, jaki przysługiwałby gdyby dzielono go w sposób ustawowy. Trzeba jednak zaznaczyć, że jeżeli podmiot, któremu taki zachowek by przypadał, jest niezdolny do pracy w sposób trwały lub jest osobą małoletnią, wtedy przypada mu kwota równa dwóch trzecich wysokości udziału w spadku ustawowym. Ponadto do kalkulacji wysokości przysługującego danej osobie świadczenia, trzeba uwzględnić dodatkowo sporządzone przez zmarłego zapisy windykacyjne oraz darowizny. Nie brane są pod uwagę natomiast zapisy zwykłe oraz polecenia ustne. Co istotne w skład masy spadkowej nie można ująć darowizn, które dokonane zostały w okresie ponad dziesięciu lat od momentu otwarcia spadku oraz tych, które testator poczynił w okresie, gdy nie posiadał jeszcze zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków). Wyjątkiem jest tutaj sytuacja, gdy darowizna ta przekazana została w czasie krótszym niż 300 dni, przed narodzeniem tego zstępnego. Jeżeli chodzi o wyliczenie kwoty należnej, z tytułu zachowku, współmałżonkowi, nie możemy doliczyć darowizn, którymi obdarował on inne osoby przed zawarciem małżeństwa. Spłata roszczenia wynikającego z prawa do zachowku może być rozstrzygnięta polubownie lub sądowo. W przypadku dojścia do porozumienia, najlepszym wyjściem jest spisanie ugody, w której oprócz składowych majątku, wysokości spłaconego zachowku będzie także oświadczenie osoby uprawnionej do zachowku, o tym, że otrzymała określoną kwotę pieniędzy i nie ma więcej roszczeń wobec podmiotu, który takiej spłaty dokonuje. Jeżeli rozwiązanie spraw spadkowych wymaga spotkania się w sali sądowej, warto pamiętać, że sprawa wytoczona musi być w sądzie, odpowiadającym terytorialnie miejscu pobytu zmarłego. Bardzo istotną kwestią jest również fakt, że roszczenie z tytułu zachowku przedawniają się w okresie pięciu lat od chwili śmierci testatora (dotyczy to spadkobierców ustawowych) bądź od momentu ogłoszenia jego ostatniej woli (w przypadku spadkobierców testamentowych). Profesjonalne zakłady pogrzebowe z Katowic na pewno pomogą i odpowiedzą na wszystkie Państwa pytania.

Dodaj komentarz

chcę otrzymać bezpłatny newsletter portalu mojeKatowice.pl.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu.
Wydawca portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.