Jest już tradycją, że w ramach obchodów urodzin Katowic, Rada Miasta zwołuje uroczystą sesję, podczas której nadawane są tytuły: „Honorowy Obywatel Miasta Katowice" oraz „Zasłużony dla Miasta Katowice".
W tym roku honorowym obywatelem Katowic został reżyser Lech Majewski, a tytuł „Zasłużony dla Miasta Katowice" otrzymali: Komenda Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach, Hufiec Związku Harcerstwa Polskiego Katowice im. Bohaterów Wieży Spadochronowej oraz Izba Adwokacka w Katowicach. W trakcie sesji podpisano także umowę o partnerstwie z Lwowem.
- Dokładnie 11 września, 158 lat temu Katowice uzyskały prawa miejskie. W takim dniu warto podkreślić, że rozwój Katowic zawdzięczamy mieszkańcom. Katowiczanki i katowiczanie - to Wy jesteście siłą napędową tego miasta, inspirujcie nas codziennie do podejmowania nowych wyzwań. Serdecznie Wam za to dziękuję. Słowa podziękowania kieruję także do wszystkich osób, które przekazują nam konstruktywne uwagi i spostrzeżenia – to pomaga nam działać efektywniej i sprawniej – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Przy okazji tego ważnego jubileuszu chcemy uhonorować osoby i instytucje, które w sposób szczególny zaangażowały się w życie Katowic i mocno odcisnęły tutaj swoje piętno – dodaje prezydent.
Głównym punktem uroczystej sesji Rady Miasta z okazji 158. rocznicy nadania praw miejskich Katowicom, było nadanie tytułów: „Honorowy Obywatel Miasta Katowice" oraz „Zasłużony dla Miasta Katowice". W tym roku honorowym obywatelem Katowic został reżyser Lech Majewski, a tytuł „Zasłużony dla Miasta Katowice" otrzymali: Komenda Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach, Hufiec Związku Harcerstwa Polskiego Katowice im. Bohaterów Wieży Spadochronowej oraz Izba Adwokacka w Katowicach.
Lech Majewski Honorowym Obywatelem Miasta Katowice
Laudację na cześć Lecha Majewskiego wygłosił Rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. dr hab. Ryszard Koziołek.
- Można go nazywać artystą totalnym. Nie ma w Polsce i niewielu jest w świecie twórców, którzy by uprawiali na takim poziomie literaturę, sztuki wizualne i sceniczne. Wolę jednak mówić o Lechu Majewskim jako artyście „nieogarnialnym". Najpierw z racji wielości języków sztuki, którymi posługuje się z mistrzowską, a nawet z kuglarską, zręcznością. Pierwsza zawsze jest sztuka, malarstwo rzeźba i literatura. Z nich wywodzi się jego fundamentalny słownik symboli. Zamieszkiwanie w historii sztuki to nie tylko wybór artystyczny Lecha Majewskiego, ale przekonania, że jest to język źródłowy człowieka jako gatunku – mówił w laudacji Rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Lech Majewski jest, urodzonym w Katowicach, polskim reżyserem filmowym i teatralnym, pisarzem, poetą i malarzem, a także członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej, Europejskiej Akademii Filmowej, Gildii Reżyserów Amerykańskich, Gildii Scenarzystów Amerykańskich oraz Polskiej Akademii Umiejętności. Wykładał również min. na uniwersytetach w Yale, Pizie, Bolonii, Canterbury. Początkowo studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych, by w 1973 roku rozpocząć naukę na Wydziale Reżyserii w łódzkiej Szkole Filmowej. Za zrealizowaną podczas studiów etiudę dokumentalną„Grand Hotel" (1975) otrzymał Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Szkół Filmowych. Międzynarodową karierę rozpoczął w 1982 r. wystawiając na płynącej po Tamizie barce „Odyseję" Homera. Spektakl został przyjęty z wielkim uznaniem publiczności i krytyków - londyński Times nazwał go „potężnym teatrem". Wyjazd do USA w 1983 r. przyniósł rozkwit kariery Lecha Majewskiego, jako reżysera filmowego. Wśród wybitnych tytułów dzieł filmowych należy wymienić „Lot świerkowej gęsi", „Wiezień Rio", „Ewangelia według Harry'ego", „Młyn i Krzyż", „Basquiat", czy najnowszy „Brigitte Bardot cudowna".
Ciesząca się uznaniem na świecie działalność artystyczna Lecha Majewskiego stała się także początkiem karier uznawanych współcześnie za wybitnych aktorów, min. Viggo Mortensena („Ewangelia według Harry'ego", 1992 r.) oraz kompozytora muzyki filmowej Hansa Zimmera (późniejszego zdobywcy 2 Oscarów oraz 2 Nagród Grammy). Oprócz młodych, obiecujących artystów, w filmach Lecha Majewskiego występują aktorzy o ugruntowanej w świecie filmu i teatru renomie, min.: Charlotte Rampling, Claire Forlani, Tatum O'Neal, Rutger Hauer, Michael York, Peter Firth, Paul Freeman, Gary Oldman, Willem Dafoe. Należy podkreślić, że pomimo intensywnie rozwijającej się kariery międzynarodowej, reżyser zawsze wracał do rodzinnych Katowic i w sposób poetycki ukazywał w swoich dziełach plenery miasta, jak np. w komedii „Angelus" (Murcki, Nikiszowiec), „Młyn i Krzyż" (Kostuchna), „Brigitte Bardot cudowna". Katowice stały się także sceną jego ulicznego spektaklu-happeningu „Tramwaj" (1998 r.), a działalność malarzy skupionych w Grupie Janowskiej była inspiracją komedii „Angelus". Twórczość filmowa Lecha Majewskiego była i jest obecna na prestiżowych festiwalach filmowych w Polsce i na świecie (Gdynia, Cannes, Wenecja, Berlin, Toronto, Rzym, Nowy Jork, Rio de Janeiro, Londyn, Barcelona, Jerozolima, Montreal), zdobywając wiele nagród.
Oprócz działalności reżyserskiej w teatrze i filmie, twórca eksplorował nowe obszary pozwalające mu na artystyczną ekspresję i tak zrealizowaną w 1993 r. inscenizacją „Ubu Rex" Krzysztofa Pendereckiego, Lech Majewski wkroczył w świat reżyserii operowej. Debiut ten przyniósł mu Złotą Maskę za najlepszą reżyserię oraz Złotego Orfeusza na Festiwalu Warszawska Jesień w 1994 roku. Natomiast inscenizacja „Carmen" Bizeta, inaugurująca sezon 1995/96 Opery Narodowej w Warszawie została uznana przez prestiżowy magazyn Opera International za jedno z najlepszych przedstawień operowych 1995 roku na świecie. W 1996 r. na deskach sceny Opery Śląskiej odbyła się prapremiera jego biograficznej opery libretto, do której skomponował muzykę wraz z Józefem Skrzekiem. Międzynarodowy Instytut Teatru uznał operę za jedno z 12 najważniejszych dzieł stworzonych w latach 90-tych.
Następnym, wartym uwagi obszarem działalności artystycznej Lecha Majewskiego są wideoarty, fotografie i rzeźby pokazywane w wielu muzeach i galeriach na świecie - Luwr, Tel Aviv Museum of Art, National Gallery w Londynie, Prado w Madrycie. Zorganizowana w 2006 roku przez nowojorskie Muzeum of Modern Art retrospektywa jego twórczości jest dowodem, że również na tym polu reżyser osiągnął wysoki poziom artystyczny i ogromne uznanie. Jako jeden z nielicznych współcześnie żyjących artystów został bowiem uhonorowany przez MoMA wystawą indywidualną. Zgromadziła ona liczne rzesze odwiedzających i zakończyła się ogromnym sukcesem.
Wszechstronność artystyczna Lecha Majewskiego nie ogranicza się jednak do wskazanych powyżej
obszarów. Równie istotna jest jego twórczość poetycka i literacka. W ostatnich latach została ona wydana przez Dom Wydawniczy Rebis. Wartym wzmianki jest także fakt, że od 2004 roku Lech Majewski jest Prezesem Zarządu Stowarzyszenia Twórców i Mecenasów Kultury i Nauki „ANGELUS SILESIUS" z siedzibą w Katowicach. Celem działania Stowarzyszenia jest min. organizacja wydarzeń artystycznych i naukowych, które służą pobudzeniu życia kulturalnego i intelektualnego na Śląsku i w kraju oraz promocja najwybitniejszych wydarzeń kulturalnych.
- To jest najważniejsze wyróżnienie w moim życiu. Dziękuję za piękną laudację. Muszę się teraz wziąć do pracy – mówił po odebraniu tytułu Lech Majewski i podkreślał swój związek z Katowicami, dzieląc się z widownią wspomnieniami z lat młodości.
Zasłużeni dla Miasta Katowice
Honorowy tytuł „Zadłużony dla miasta Katowice" przyznano Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach. Historia Zawodowej Straży w Katowicach datuje się od maja 1903 r. kiedy to Rada Miejska zadecydowała o powołaniu straży zawodowej. Wyasygnowano pieniądze na zakup nieruchomości, nowych przyrządów do gaszenia ognia, automatycznego aparatu alarmowego oraz środki na utrzymanie zawodowych strażaków. Obsadę personalną zawodowej straży stanowiło 8 strażaków, drużynowy i sierżant, którzy dnia 1 października 1903 r. rozpoczęli służbę. Od początku powstania działalność katowickich strażaków ukierunkowana była na zwalczanie pożarów. Z biegiem lat wraz z rozwojem przemysłowym i technologicznym zakres działalności Komedy się poszerzał. Obecnie strażacy przygotowani są już nie tylko do zwalczania pożarów, ale i do ratownictwa chemicznego, ekologicznego, wysokościowego, działań poszukiwawczych, ratownictwa wodnego oraz medycznego. Ponadto jednostka podejmuje szeroko rozumiane działania z zakresu prewencji pożarowej poprzez: kontrole obiektów przyczyniając się tym samym do dobrego i przepisowego zabezpieczenia budynków na okoliczność wystąpienia pożaru, prelekcje w szkołach i przedszkolach na temat bezpieczeństwa pożarowego. Te wszystkie działania ukierunkowane są na osiągnięcie celu, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom Katowic, a także województwa śląskiego. Strażacy z Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej czynnie angażują się w działania ratowniczo – gaśnicze, jak również zabezpieczenia dużych wydarzeń organizowanych na terenie miasta i Województwa Śląskiego. Katowiccy strażacy nieśli pomoc poszkodowanym w powodziach, w tym powodzi w 1997 r. oraz pożarze lasu w Kuźni Raciborskiej w 1992 r. W 2006 roku prowadzili działania ratownicze po zawaleniu się hali wystawowej Międzynarodowych Targów Katowickich w Chorzowie, akcję ratunkową po katastrofie budowlanej przy ul. Chopina w Katowicach w 2014 r., a w 2023 r. brali udział w akcji ratunkowej po wybuchu gazu w budynku plebani kościoła ewangelickiego przy ul. Bednorza w Katowicach. Strażacy katowickiej PSP zabezpieczają także wielkie wydarzenia organizowane w mieście. Tak było np. w 2018 roku podczas szczytu klimatycznego COP24, jak również podczas Światowego Forum Miejskiego WUF 11 (26-30 czerwca 2022 r.). W walce z pandemią COVID-19 wspierali mieszkańców regionu, dowożąc osoby do punktów szczepień, udostępniając namioty szpitalom oraz transportując tlen do ośrodków ochrony zdrowia, dystrybuowali maseczki i płyn dezynfekcyjny. Katowiccy strażacy od wybuchu wojny w Ukrainie w 2022 roku ofiarnie włączyli się w działania humanitarne i pomoc uchodźcom.
- Wśród jednostek ratowniczo-gaśniczych w całej Polsce, największą liczbę wyjazdów, bo 2735 odnotowała jednostka ratowniczo-gaśnicza z Szopienic. To jest absolutny rekord w skali kraju. Wszystkie jednostki z Katowic są w ścisłej czołówce jeśli chodzi o liczbę interwencji. Ta statystyka pokazuje jak bardzo jest nam straż pożarna potrzebna. Od początku ze wszystkich służb mundurowych strażacy cieszyli się i cieszą się nadal największym zaufaniem społecznym – mówił w laudacji dr Jacek Siebel, dyrektor Muzeum Historii Katowic.
- Od kilku już lat na terenie miasta odnotowujemy ok. 5 tys. interwencji rocznie, a ostatni rok to 5762 zdarzenia. My nie pytamy – po co, na co i dlaczego. My po prostu działamy. Dzięki temu możemy się poszczycić najwyższym ze służb mundurowych zaufaniem wśród mieszkańców. Nasze działania nie byłyby tak efektywne, gdyby nie klimat wzajemnych relacji, jaki mamy w Katowicach – mówił po odebraniu tytułu st. bryg. Arkadiusz Korzeniewski, Komendant Miejski PSP w Katowicach.
Obchody stulecia Hufca Związku Harcerstwa Polskiego
4 września przypadały obchody stulecia Hufca Związku Harcerstwa Polskiego Katowice im. Bohaterów Wieży Spadochronowej działającego w strukturach Związku Harcerstwa Polskiego. Hufca, w którego szeregach znajduje się ponad tysiąc zuchów, harcerek i harcerzy oraz instruktorów, co plasuje go na trzecim miejscu na terenie całego kraju. Hufca, który przez sto lat swojej działalności wychował wiele pokoleń dobrze przygotowanych do życia społecznego oraz obywatelskiego.
W przeciągu ostatnich stu lat instruktorki, instruktorzy, harcerki i harcerze wzbogacili społeczność naszego miasta organizując dla mieszkańców różne formy aktywności, takie jak festyny, szkolenia, zbiórki, obozy, biwaki, kampanie uświadamiające, czy też gry terenowe. Harcerze dbają w ten sposób o wychowanie i wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży, kształtują ich charaktery poprzez stawianie wyzwań. Tym samym Hufiec Katowice w przeciągu ostatniego wieku działalności wychował wiele prawych, aktywnych, zaradnych oraz odpowiedzialnych obywateli Katowic i kraju. Hufiec jest również największą organizacją pozarządową w Katowicach, w której działa aktywnie ponad 130 instruktorów ZHP. Instruktorzy organizują cotygodniowe zbiórki w swoich jednostkach i środowiskach lokalnych. Podczas Harcerskiej Akcji Letniej zajmują się obozami i koloniami, w których bierze udział ok. 500 dzieci i młodzieży z terenu Katowic. Organizują również biwaki i wyjazdy na łono natury, a także Ogólnopolski Rajd Szlakiem Wieży Spadochronowej, który jest niewątpliwie promocją miasta i jego historii dla środowisk harcerskich spoza Katowic. Prowadzą także szkolenia ogólnorozwojowe, kursy specjalistyczne, takie jak kurs pierwszej pomocy, kurs wspinaczkowy, czy krótkofalarski.
- To wyróżnienie jest wyjątkowe i stanowi zwieńczenie pracy wszystkich instruktorów, którzy od 100 lat tworzą historię. Dziękuję miastu i prezydentowi za wszystkie pozytywne decyzje, które pozwalają nam działać – mówiła phm. Małgorzata Dudek-Wąs, komendant hufca.
Laudatorem Hufca Związku Harcerstwa Polskiego Katowice im. Bohaterów Wieży Spadochronowej był dr hab. Tomasz Huk, prof. UŚ.
- Hufiec ZHP w Katowicach to nie instytucja, to nie budynek. To ludzie. To wspólnota dzieci i dorosłych pragnąca zostawić świat lepszych niż go zastaliśmy. Od zarania hufiec jest nieodłączną częścią miasta. Wśród tych, którzy zawdzięczają katowickiemu hufcowi swoje wychowanie znajdują się: społecznicy, samorządowcy, naukowcy, ludzie świata kultury i mediów, nauczyciele, lekarze, ratownicy, sędziowie, prawnicy, sportowcy, ludzie służb mundurowych, osoby zajmujące ważne stanowiska w instytucjach samorządowych i rządowych. Można by tak godzinami wymieniać – mówił w laudacji dr hab. Tomasz Huk, prof. UŚ.
Tytuł dla adwokatów
Tytułem honorowym wyróżniono także Izbę Adwokacją w Katowicach. Adwokatura, którą tworzą adwokaci i aplikanci adwokaccy Izby Adwokackiej w Katowicach, w roku 2022 obchodziła swoje 100-lecie istnienia. Zaznaczyć należy, iż od swojej macierzy pozostaje niecałe cztery lata młodsza, albowiem początek Odrodzonej Adwokatury Polskiej datuje się na 24 grudnia 1918 roku, kiedy to marszałek Józef Piłsudski podpisał: „Statut tymczasowy Palestry Państwa Polskiego".
Adwokaci i aplikanci adwokaccy są obecni w życiu całej społeczności Górnego Śląska od ponad stu lat, świadcząc pomoc prawną dla osób fizycznych, podmiotów gospodarczych, jak i dla jednostek samorządu terytorialnego i administracji.
- Adwokatura często takich nagród nie dostaje, rzadko jest wyróżniania. To jest moment, w którym możemy spojrzeć na adwokaturę inaczej. Tak naprawdę adwokaci dla tego regionu i miasta zrobili bardzo wiele. Trzykrotny marszałek Sejmu Śląskiego Konstanty Wolny był adwokatem. Wielu powstańców, wielu aktywnych działaczy samorządowych to byli adwokaci – wyliczał Roman Kusz Dziekan Izby Adwokackiej w Katowicach
Laudację na cześć Izby Adwokackiej w Katowicach wygłosił prof. dr. hab. Czesław Martysz.
- W uzasadnieniu do projektu uchwały napisano „Adwokatura była zawsze niepokorna wobec władzy, zawsze stawała w obronie słabszych, a adwokaci za swoją przynależność do inteligencji społeczeństwa polskiego, swoje oddanie sprawie, wykształcenie i działania, niejednokrotnie ponosili najsurowszą cenę". To piękne i prawdziwe słowa. Wiele nazwisk na poparcie tej tezy można przytoczyć z historii i literatury – podkreślał.
Umowa o partnerstwie z Lwowem
W trakcie uroczystej sesji Rady Miasta Katowice podpisano także umowę o partnerstwie z miastem Lwów. List intencyjny w sprawie ustanowienia współpracy między miastami Lwów i Katowice został podpisany 3 lipca 2019 r. Ze strony polskiej udział w tym wydarzeniu wziął prezydent Katowic - Marcin Krupa, a stronę ukraińską w imieniu mera Lwowa reprezentowała Tetyana Khabibrakhmanova, dyrektor Departamentu Polityki Informacyjnej oraz Stosunków Zewnętrznych. To efekt wcześniejszych, licznych inicjatyw podejmowanych m.in. przez Katowicki Klub Miłośników Historii i Kultury Lwowa oraz Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział Katowice.
W ramach współpracy organizowane były różne wydarzenia o charakterze kulturalnym i integracyjnym. Współpraca przyjęła zupełnie nowy wymiar po agresji Rosji na Ukrainę. W Katowicach pomoc uciekającym przed wojną sąsiadom udzielana była od pierwszych dni jej trwania, a w pierwszych godzinach po ataku prezydent Marcin Krupa połączył się z merem Lwowa Andrijem Sadowym. Od początku zabezpieczano niezbędne potrzeby w zakresie przyjęcia osób przybywających do Katowic. Jednym z podstawowych zadań była organizacja punktu powitalnego dla uchodźców, który na początku funkcjonował w Punkcie Informacyjnym dla Cudzoziemców prowadzonym przez Fundację In Corpore przy ul. Młyńskiej 5, następnie został zlokalizowany na terenie Międzynarodowego Dworca Autobusowego przy ul. Sądowej 5 w Katowicach. Skala pomocy w Katowicach była ogromna dzięki zaangażowaniu tysięcy ludzi dobrej woli – mieszkańców Katowic, wolontariuszy, pracowników urzędu miasta i jednostek miejskich, firm oraz instytucji.
Na początku marca 2022 władze Katowic zorganizowały konwój humanitarny. Prezydent Katowic Marcin Krupa wyjechał wraz z przedsiębiorcami-ochotnikami do Lwowa, gdzie spotkał się m.in. z merem Andrijem Sadowym. Była to okazja do przekazania darów, które zebrali dla obywateli Ukrainy mieszkańcy Katowic. W kilku busach znalazły się najpotrzebniejsze rzeczy, takie jak żywność, środki higieniczne, apteczki oraz artykuły dla dzieci. W kolejnych miesiącach do Lwowa pojechały kolejne konwoje, a miasto przekazało również część używanych autobusów, które we Lwowie zastąpiły tabor wykorzystywany do ewakuacji ludności z okupowanych rejonów Ukrainy oraz generatory prądu.
- Dla mnie to wielki zaszczyt być tutaj razem z Wami. Dziękuję za zaproszenie. Chciałbym podziękować Wam wszystkim i wszystkim Polakom za pomoc, którą od Was otrzymujemy i za zapewnienie obywatelom Ukrainy schronienia i wsparcia. Mamy dużo miast partnerskich, ale w czasie wojny to nie jest umowa partnerska. To umowa braterska. Dzisiaj budujemy dzień, który nadejdzie jutro – mówił mer Lwowa Andrij Sadowy. Dodał, że Ukraina będzie potrzebowała wsparcia w odbudowie.
