Pierwsza wzmianka o Katowicach pojawiła się w zapisach księdza Kazimierskiego, wizytatora parafii boguckiej w 1598 r. Historię miasta wyznaczają jednak losy kilku znacznie wcześniejszych słowiańskich osad rolniczych z XIV i XVI w. oraz kuźnic żelaza, będących obecnie jego dzielnicami. To te ostatnie - powstałe w miejscach występowania płytko zalegających rud żelaza - zadecydowały o rozwoju przemysłu na terenach, które jeszcze do niedawna pokrywały leśne i bagniste ostępy, poprzecinane gęstą siecią rzek. Oczywiście wraz z kuźnicami powstawały osady - i taki rodowód mają dzisiejsze Katowice.
Usytuowana nad brzegiem rzeki Rawy Kuźnica Bogucka została wspomniana po raz pierwszy w 1397 r. i był to jeden z najstarszych zakładów tego typu w Polsce. Funkcjonował aż do XVIII w., w którym pojawiły się wielkie piece hutnicze. Poza Kuźnią Bogucką w okolicy istniały jeszcze trzy podobne zakłady: załęski, szopieński i roździeński Z tym ostatnim związana jest postać Walentego Roździeńskiego, autora poematu "Officina ferraria abo huta i warsztat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego". Podobny rodowód ma kilka innych katowickich dzielnic. Najstarszą katowicką dzielnicą jest Dąb, o którym dokumenty wspominają już w 1299 r. Należał on przez kilkaset lat do klasztoru Bożogrobców w Miechowie.
Trudno jednoznacznie ustalić pochodzenie nazwy miasta. Prawdopodobnie wywodzi się ona od imienia (przezwiska) pierwszego osadnika: dzierżawcy Kata, bądź od słowa "kąty" - tak nazywano kiedyś chaty zagrodników, pracujących przy wyrębie i przewożeniu drewna do kuźnicy bogucickiej.
W połowie XVI w. na obszarze nadanym Kuźnikom pojawiło się osadnictwo rolnicze o charakterze zagrodowym. Około 1580 r. kuźnik bogucki Andrzej założył na swoim gruncie wieś zagrodniczą Katowice, wzmiankowaną w protokole wizytacji parafii boguckiej z 1598 r. jako "villa nova" - nowa wieś, a przez kilka następnych stuleci osady rolnicza i kuźnicza zgodnie egzystowały obok siebie.
Rozwój wsi Katowice rozpoczął się wraz z uruchomieniem 3 października 1846 przez Towarzystwo Kolei Górnośląskiej (Oberschlesische Eisenbahn AG, w skrócie OSE) połączenia Wrocławia z Mysłowicami. Dnia 6 sierpnia 1847 wjechał na główną stację kolejową pierwszy pociąg osobowy. W latach 1847-1848 Katowice za pośrednictwem OSE uzyskały połączenie z siecią kolei europejskich, m.in. z Berlinem, Krakowem, Wiedniem i Warszawą. Przełomowe znaczenie dla rozwoju Katowic miało przejęcie dóbr ziemskich przez rodzinę Wincklerów. Szybka industrializacja i rozbudowa linii komunikacyjnych sprzyjały urbanizacji wsi. 29 września 1858 konsekrowano ewangelicki kościół Zmartwychwstania Pańskiego, a 11 listopada 1860 r. poświęcono zbudowany z muru pruskiego pierwszy katolicki kościół we wsi. W dniu 11 września 1865 król Prus Wilhelm I Hohenzollern nadał Katowicom prawa miejskie.
Po 1865 r. zzybko rosła liczba ludności (szczególnie pozarolniczej) i coraz więcej mieszkańców pragnęło przekształcenia wsi w miasto. Ogromne zasługi na tym polu mieli ówczesny naczelny dyrektor dóbr Thiele-Wincklera Friedrich Grundmann oraz lekarz Richard Holtze. Dążenia ich zostały zrealizowane w połowie lat 60. XIX w.: 11 września 1865 podpisano dokument nadający Katowicom prawa miejskie. Wkrótce Katowice wyniesione zostały do rangi powiatu.
W okresie zarządu Grundmanna wzniesiono pierwszy monumentalny obiekt - kościół ewangelicki przy ul. Warszawskiej (1856-58), później neogotycki kościół Najświętszej Marii Panny przy ul. Mariackiej (1870), klasztor i szpital oo. Bonifratrów, klasztor i sierociniec ss. Jadwiżanek oraz kościół pw. Św. Szczepana w Bogucicach. W 1895 roku przy ulicy Mickiewicza 5 wybudowano za 155 tysięcy marek łaźnię miejską, która w wyniku wysokich cen została zamknięta dwa lata później. W 1889 r. w Katowicach ulokował się prężny koncern przemysłowy Kattowitzer Aktien-Gesselschaft, a jego śladem poszło pięć znanych banków. Pod pruskim panowaniem (od 1742) na terenie dzisiejszych Katowic, szczególnie w XIX w. rozwijał się przemysł, zwłaszcza huty i kopalnie. U schyłku tegoż wieku powstało kilka instytucji, które zadecydowały o rozwoju młodego ośrodka gospodarczego: Górnośląska Konwencja Węglowa, Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych, gwarectwa węglowe, Państwowa Dyrekcja Poczt, Sąd Okręgowy, Dyrekcja Prusko-Królewskich Kolei Państwowych.
Z początkiem XX w. Katowice wzbogaciły się o Teatr Miejski (późniejszy Teatr Śląski), zbudowany przy Rynku w latach 1905-1907 według projektu kolońskiego architekta Karla Moritza. Nowe stulecie przyniosło miastu trzeci w jego dziejach dworzec kolejowy, zachowany do dziś, choć nieużytkowany w pierwotnym charakterze. Wybuch I wojny światowej nie spowodował w Katowicach zniszczeń i strat, lecz rozwój przemysłu i sprzyjającą koniunkturę, zwłaszcza dla zakładów hutniczych.
W mieście działały liczne polskie organizacje patriotyczne i społeczne, m.in. od 15 marca 1896 r. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", Towarzystwo Czytelni Ludowych, Towarzystwo Polek, Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska (komenda), Straż Obywatelska, Polski Klub Sportowy "Pogoń" (od lutego 1920 r.), Związek Wojacki, Towarzystwo Oświaty na Śląsku im. św. Jacka.
22 grudnia 1902 do Starych Panewnik zostali sprowadzeni franciszkanie. Teren dzisiejszej dzielnicy Katowic, na którym zamieszkali, należał w tym okresie do parafii mikołowskiej. Już w 1908 zdołali oni ukończyć i konsekrować 19 lipca wybudowaną przez siebie w stylu neoromańskim świątynię i konwent. Kościół, który jest dzisiaj bazyliką mniejszą, konsekrował książę-biskup wrocławski Jerzy kardynał Kopp. Na terenie rządzonej przez niego archidiecezji leżały ówczesne Katowice. Powstanie nowej placówki o charakterze misyjno-pielgrzymkowym miało sprzyjać germanizacji Górnoślązaków i zmniejszeniu ruchu pielgrzymkowego do Częstochowy.
W trakcie I powstania śląskiego w sierpniu 1919 r., w niektórych z dzisiejszych dzielnic miasta (Szopienice, Bogucice, Dąbrówka Mała), doszło do kilkudniowych walk powstańców śląskich z SSOS.
W dniach 17-18 sierpnia 1920 r. doszło w mieście do zamieszek, w trakcie których niemieckie bojówki zaatakowały oddziały francuskie i polskich mieszkańców miasta. Zdemolowano oddział Polskiego Komitetu Plebiscytowego, redakcje polskich gazet, polskie sklepy i restauracje. W trakcie tych zajść w okrutny sposób został przez Niemców zamordowany spieszący na pomoc poszkodowanym polski lekarz dr Andrzej Mielęcki.
Wydarzenia te były jedną z przyczyn wybuchu 20 sierpnia w Katowicach strajku, a następnie wybuchu II powstania śląskiego, podczas którego w mieście został ogłoszony, przez odziały rozjemcze stan oblężenia. Walki miały miejsce w dzisiejszych dzielnicach miasta, takich jak m.in Załęska Hałda, Bogucice, Dąb.
W tych okolicznościach 20 marca 1921 r. odbył się Plebiscyt na Górnym Śląsku. W okręgu wyborczym Katowice, który obiął powiat i miasto Katowice, 51,9% wyborców odpowiedziało się za pozostaniem w Niemczech. Zaś w samym mieście Katowice 85,4% a w powiecie katowickim 44,4% głosujących odpowiedziało się za Niemcami.
Podczas III powstania śląskiego, w dniu 3 maja 1921 r., po trwającej całą noc walce, miasto zostało opanowane przez osiem batalionów powstańców śląskich pod dowództwem Walentego Fojkisa i Adama Kocura. W ciągu dnia miasto opanowały oddziały francuskie ostrzeliwując powstańców m.in. z czołgów. Jednakże w nocy miasto ponownie zostało opanowane przez powstańczy oddział Karola Walerusa i Romualda Pitery. Powstańcy następnego dnia wycofali się na polecenie Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku. W dniach 16-30 maja 1921 roku niemieckie bojówki Selbstschutz zaatakowały stacjonujące w mieście wojska francuskie, jednak przy wsparciu powstańców śląskich szybko opanowano sytuację.
15 lipca 1920 roku ustawa Sejmu RP mianowała Katowice stolicą autonomicznego województwa śląskiego z własnym Parlamentem (Sejm Śląski) oraz Skarbem (Skarb Śląski).
W dniu 17 czerwca 1922 roku w Katowicach rozpoczęły się uroczystości przejęcia miasta przez Rzeczpospolitą Polską, 19 czerwca 1922 r. na budynkach urzędowych zawieszono biało-czerwone sztandary a 20 czerwca na rynku odbyły się główne uroczystości w których udział wzięli nowy wojewoda Józef Rymer, Wojciech Korfanty, Paweł Chrobok, Jan Wyglenda, Jan Kapica. Oddziałami wojskowymi WP wkraczającymi od strony Zawodzia i powitanymi przed łukiem triumfalnym przez prezydenta miasta Alfonsa Górnika, dowodził gen. Stanisław Szeptycki. Lata międzywojenne były okresem ogromnego rozwoju miasta wskutek pierwszych dużych inkorporacji podmiejskich gmin. Liczba ludności miasta wzrosła z 56 tys. w 1922 roku do 135 tys. w 1939 roku. Dla Niemiec miasto było jednym z ośrodków przemysłowych, w Polsce stały się największym centrum gospodarczym, miastem wojewódzkim, stolicą najbogatszego regionu kraju. W 1924 r. były siedzibą aż 53 banków, 14 zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych i kilku międzynarodowych koncernów.
Wojewoda Michał Grażyński, mając na celu powołanie zalążka wyższej uczelni, wspomógł utworzenie Instytutu Pedagogicznego z wykładowcami z Uniwersytetu Jagielońskiego a także Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych (ponad średniej uczelni technicznej) oraz Wyższego Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych.
W 1926 r. wybudowano nowoczesne lotnisko na Muchowcu. Powołano Muzeum Śląskie, które dzięki poparciu wojewody Grażyńskiego objęło siedzibę na V piętrze Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Doprowadzono do końca budowę najnowocześniejszego gmachu muzealnego w Europie, zbudowanego na siedzibę Muzeum Ślaskiego (gmach zburzyli Niemcy w roku 1940). Zbudowano w 1937 roku nowy budynek Polskiego Radia. Powstało Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego. Szczególnie rozbudowywano południową część miasta (ulica PCK, Skłodowskiej), powstawały luksusowe osiedla willowe (Ligota), monumentalne budowle sakralne (m.in. kościół garnizonowy, budowa katedry) oraz pierwsze w Polsce wieżowce: Dom profesorów Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych i Drapacz Chmur w stylu modernistycznym.
Po wybuchu II wojny światowej, Górny Śląsk, w przeciwieństwie do większości polskich terenów, został włączony bezpośrednio do III Rzeszy, a nie do Generalnego Gubernatorstwa, Katowice zaś stały się siedzibą władz rejencji (od 1 listopada 1939), a potem prowincji górnośląskiej. Nadprezydentem rejencji i Gauleiterem został mianowany Fritz Bracht. W tym okresie Katowice stały się również siedzibą okręgowych władz partii nazistowskiej, a także centralą gestapo. Utworzono też w Katowicach filię Haupttreuhandstelle Ost (Główny Urząd Powierniczy "Wschód").
W okresie okupacji niemieckiej starano się zniszczyć wszystkie ślady polskości (w tym i śląskości) Katowic w mieście: zmieniono nazwy ulic, rozebrano nowoczesny gmach Muzeum Śląskiego, usuwano pomniki i płyty pamiątkowe, np. pomnik Moniuszki oraz pomniki ku czci powstańców śląskich. Skuto też z gmachu Urzędów Niezespolonych orła autorstwa Stanisława Szukalskiego. Polacy byli poddawani licznym szykanom. Między innymi zakazano używania na ulicy języka polskiego (za który uważano też gwarę śląska), zakazano odprawiać mszy w języku polskim, zabroniono w szkołach uczyć w języku polskim. Wielu polskich mieszkańców miasta, pomimo ich polskiego pochodzenia, było przymusowo wcielanych w szeregi niemieckiego Wehrmachtu i wysyłanych na front wschodni. Zachowały się świadectwa, że żołnierze przed załadowaniem do pociągu na dworcu kolejowym śpiewali "Jeszcze Polska nie zginęła" i "Boże coś Polskę".
W czasie okupacji wypędzono licznych polskich mieszkańców miasta. Dynamicznie rozbudowywane do 1939 r. miasto przeżywało zastój, ze względu na odłożenie przez Niemców inwestycji "na czasy powojenne".
Katowice wyzwolone zostały spod okupacji niemieckiej w dniu 27 stycznia 1945 roku gdy miasto zostało zajęte przez jednostki Armii Czerwonej. W wyniku podpaleń dokonanych przez wojska radzieckie spłonęła część śródmieścia pomiędzy ulicą św. Jana i Pocztową.
Po 1945 miasto odzyskało dawne znaczenie jako ośrodek przemysłowy i administracyjny. Pierwszym wojewodą został Jerzy Ziętek. Po nim tę funkcję pełnił Aleksander Zawadzki. Pierwszym prezydentem po 1945 r. został Józef Wesołowski. Trzyletnim epizodem była krótkotrwała zmiana nazwy Katowic na Stalinogród (7 marca 1953 – 10 grudnia 1956).
Dnia 30 grudnia 1955 podczas tzw. wysiedlenia biskupów śląskich ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował katowicką Katedrę Chrystusa Króla. Po tym okresie wzrosła ranga miasta jako ośrodka naukowego i kulturalnego. Katowice stały się centrum uniwersyteckim. Powstały wielkie osiedla mieszkaniowe i kilka reprezentacyjnych budowli w tym pomnik Powstańców Śląskich i hala Spodek, które stały się symbolami miasta. Zbudowano także Superjednostkę, pawilony handlowe i Biuro Wystaw Artystycznych, Pałac Ślubów oraz hotele "Silesia" i "Katowice". Wybudowano ciekawy architektonicznie gmach dworca kolejowego. W 1972 r. u zbiegu ulic 3 Maja i A. Mickiewicza oddano do użytku SDH "Skarbek".
Po 13 grudnia 1981 r. po wprowadzeniu przez reżim PRL stanu wojennego, w Katowicach doszło do strajku załóg m.in. w hucie "Baildon" oraz w kopalniach "Staszic", "Wieczorek" i "Wujek". W dniu 16 grudnia 1981 r. w wyniku użycia broni w KWK Wujek przez ZOMO 7 górników zginęło na miejscu, a na skutek odniesionych ran 2 następnych zmarło później w szpitalu. Po latach miejsce ich śmierci stało się jednym z symboli męczeństwa znanym w całej Polsce.
20 czerwca 1983 r. przybył z pielgrzymką do Katowic papież Jan Paweł II i spotkał sie z wiernymi na lotnisku w Muchowcu. Na msze przybyło ok. 1,5 mln. osób. Z Piekar Śląskich przywieziono specjalnie na tę okazję wizerunek Matki Boskiej. Papież odwiedził też katedrę i przekazał prezydentowi miasta Edwardowi Mesze pamiątkowy medal. Dnia 25 marca 1992 Katowice stały się stolicą Metropolii katowickiej.
Dziś Katowice są liderem inwestycyjnym w regionie i w kraju. W XXI w. Katowice weszły z dużym potencjałem, a głębokie przemiany są widoczne na każdym kroku. Od momentu restytucji samorządu w 1990 r., miasto przestaje kojarzyć się z przemysłem i buduje swoją nową tożsamość.
tekst pochodzi z witryny: www.wikipedia.pl