Ponad 6 km nowych dróg rowerowych, uruchomienie trzeciego z zaplanowanych basenów miejskich, otwarcie obiektu sportowego przy ul. Asnyka, oddanie do użytku stanicy żeglarskiej przy stawie Morawa oraz zakończenie przebudowy węzła drogowego w Giszowcu – prezydent Katowic przedłożył radnym „Raport o stanie miasta Katowice 2022".
Katowice opracowały dokument podsumowujący działania podejmowane przez miasto w zeszłym roku
W szczególności dotyczy on realizacji polityk, programów i strategii, Budżetu Obywatelskiego, a także przyjętych uchwał Rady Miasta. „Raport o stanie miasta Katowice 2022" został przekazany katowickim radnym i będzie przedmiotem dyskusji na czerwcowej sesji Rady Miasta Katowice, a także na odbywających się w najbliższych dniach posiedzeniach komisji Rady Miasta.
Stworzony przez nas raport pokazuje w pigułce kondycję naszego miasta w 2022 roku. Musimy jednak pamiętać, że na wiele z opisanych w nim działań trzeba spojrzeć w zdecydowanie szerszej perspektywie, bo rozpoczęły się w poprzednich latach i trwają również tym roku, czy też będą kontynuowane w kolejnych latach. Dla nas, jako miasta, priorytetem jest zapewnienie bezpieczeństwa oraz wysokiej jakości życia katowiczanom, dlatego z większości zadań nie rezygnujemy i będziemy je kontynuować. Na przykładzie otwartych w 2022 roku inwestycji, takich jak basen Zadole i kompleks sportowy przy ul. Asnyka, zakończonej przebudowy DK81 i 86 w Giszowcu, czy stanicy żeglarskiej nad stawem Morawa widzimy jak ważne są one dla jakości życia naszych mieszkańców. Myśląc o rozwoju miasta, musimy patrzeć w perspektywie kolejnych lat. Dlatego zintensyfikowaliśmy działania w obszarze rewitalizacji terenów po kopalni „Wieczorek", gdzie chcemy stworzyć Hub gamingowo-technologiczny, a także kontynuujemy rewitalizacje terenów zielonych. W ubiegłym roku rozpoczęliśmy rewitalizację Stargańca, czy też zieloną metamorfozę ul. Warszawskiej – wymienia Marcin Krupa, prezydent Katowic. - Rok 2022 miał być rokiem wytchnienia po pandemii koronawirusa. Niestety rosyjska agresja na Ukrainę zdeterminowała bieg wydarzeń w kolejnych miesiącach. Ponadto zmiany podatkowe i globalny kryzys energetyczny zmusiły każdego z nas do oszczędności. Dotyczy to również miast. Pomimo występowania takich nieprzewidywalnych okoliczności miasto musi się rozwijać. Oprócz wspomnianych inwestycji w ubiegłym roku zorganizowaliśmy Światowe Forum Miejskie, które postawiło Katowice w centrum międzynarodowej debaty o miastach i wyzwaniach na kolejne lata. Jak pokazuje raport turystyki biznesowej tylko w 2022 roku goście wydarzeń w naszym mieście zostawili u nas ponad 150 mln zł – podkreśla prezydent.
Wyzwania dla Katowic
W raporcie postanowiłem wskazać także dwa kluczowe wyzwania dla naszego miasta, które ukierunkowują wiele kolejnych. Będziemy kontynuować walkę o czyste powietrze w naszym mieście, bo mimo, że rok 2022 był najlepszy w historii pomiarów PM10, to wciąż mamy sporo do zrobienia w tym obszarze – dodaje prezydent Marcin Krupa. Porównując rok 2022 i 2021 ilość pyłu zawieszonego PM10 spadła o prawie 10%, a na przestrzeni 12 lat jest to spadek prawie o połowę. Tylko w 2022 roku Katowice pomogły sfinansować wymianę rekordowej liczby 1848 pieców. Natomiast druga kwestia to walka z negatywnymi trendami demograficznymi – dodaje prezydent.
Katowice postawiły na politykę trzech filarów, o których często mówi prezydent. Polega ona na: wysokiej podaży atrakcyjnych miejsc pracy, zapewnieniu zróżnicowanej oferty mieszkaniowej oraz wysokiej jakości życia. Te założenia mają odzwierciedlenie w raporcie – to przykładowo jeden z najniższych poziomów bezrobocia w Polsce, nowe miejsca w żłobkach, jak również lokale przekazywane mieszkańcom w ramach TBS, czy programu „Mieszkanie za remont". Do tego oczywiście dochodzą zapowiedziane przeze mnie działania, których efektem jest rozwijanie karty mieszkańca, zapewniającej katowiczanom szereg zniżek i dostęp do miejskich usług. Na koniec 2022 r. KKM posiadało 96 tys. katowiczan
Nagrody i osiągnięcia Katowic w 2022 roku
W raporcie wymienione zostały nagrody i wyróżnienia, które otrzymały Katowice w ubiegłym roku. Były to m.in.: nagroda „Zielony Orzeł Rzeczpospolitej" w kategorii Samorząd przyznawana przez redakcję „Rzeczpospolitej"; 1. miejsce w rankingu Miast Przyjaznych dla Biznesu wg. prestiżowego miesięcznika „Forbes"; tytuł miasta przyjaznego inwestorom (to jedna z dwunastu kategorii Prime Property Prize, przyznawanych podczas Property Forum). Za projekt sklepów socjalnych Katowice otrzymały 1. nagrodę w kategorii Duże Miasta, a także wyróżnienie za konkurs „Kopalnia Start-upów" w plebiscycie Innowacyjny Samorząd 2022, który organizowany jest przez Polską Agencję Prasową i Serwis Samorządowy PAP. Miasto otrzymało tytuł Perły Samorządu 2022 i 1. miejsce za kampanię „Wyzwanie – parkowanie" w konkursie Samorządowy lider komunikacji i promocji w obszarze komunikacji społecznej, dwa wyróżnienia w kategoriach „Gmina miejska powyżej 100 tys. mieszkańców" oraz „Najlepsi włodarze gminy miejskiej powyżej 100 tys. mieszkańców", a Skarbnik Katowic zajęła 2. miejsce w rankingu Skarbnik Samorządu w kategorii „Miasta na prawach powiatu powyżej 120 tys. mieszkańców" – w ramach konkursu Perły Samorządu organizowanego przez redakcję Dziennika Gazety Prawnej.
Dodatkowo prezydent Katowic został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Węgierskiego w uznaniu za wybitną pracę na rzecz pogłębiania przyjaźni polsko-węgierskiej oraz za wzmacnianie współpracy miast partnerskich (Katowice – Miszkolc).
W dniach 26-30 czerwca 2022 r. Katowice, razem z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej, były gospodarzem, a zarazem współorganizatorem 11. Sesji Światowego Forum Miejskiego (WUF 11). Po raz pierwszy wydarzenie miało miejsce w Europie Środkowo-Wschodniej. Hasło polskiej edycji WUF brzmiało: „Zmieniamy nasze miasta dla lepszej przyszłości". W WUF11 uczestniczyło ponad 16 tys. osób (w tym 6 tys. online) ze 174 państw. Dyskusje podczas WUF11 dotyczyły przede wszystkim tego, jak miasta powinny radzić sobie z wyzwaniami związanymi z konfliktami zbrojnymi, zmianami klimatu oraz odbudową po pandemii COVID-19. Debatowali eksperci, ludzie biznesu, przedstawiciele władz centralnych i lokalnych.
Katowice dla mieszkańców
W 2022 roku po raz dziewiąty realizowany był Budżet Obywatelski. W IX edycji katowickiego Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy zgłosili 323 propozycje zadań. Ostatecznie, po weryfikacji formalno-prawnej oraz procedurze odwoławczej, mieszkańcy głosowali na 259 projektów (230 zadań lokalnych i 29 ogólnomiejskich) – rekordowe 80% spośród wszystkich zgłoszonych. Pula BO wyniosła 15,5 mln zł i po raz kolejny była jedną z największych w Polsce w przeliczeniu na mieszkańca wśród miast wojewódzkich. We wrześniowym głosowaniu odnotowano frekwencję na poziomie 14,47%. Jest to trzecia najwyższa frekwencja w budżecie obywatelskim spośród miast wojewódzkich w Polsce. Mieszkańcy wskazali do realizacji łącznie 148 zadań (146 o charakterze lokalnym i 2 o charakterze ogólnomiejskim) o łącznej wartości 14 864 956 zł. Pięć spośród wybranych projektów na etapie weryfikacji merytorycznej zostało określonych jako zadania dwuletnie, z planowaną datą zakończenia realizacji w roku 2024. W 2022 realizowane również były zadania wybrane przez mieszkańców w głosowaniach z poprzednich lat.
Katowice starają się walczyć z wyzwaniami demograficznymi poprzez inwestycje w żłobki, przedszkola oraz zasób komunalny. Na koniec 2022 roku Katowice miały jeden z największych zasobów komunalnych w południowej Polsce, na który składało się ponad 15 tys. lokali. Do tego w miejskich przedszkolach było 8 027 miejsc, a w żłobkach 2 751 miejsc.
Walka o czyste powietrze jest jednym z największych wyzwań przed jakimi stoją nie tylko Katowice, ale cały region. Dane Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pokazują, że rok 2022 charakteryzował się najlepszą jakością powietrza w historii pomiarów dla Katowic. Dla wskaźnika PM10 (parametr określający ilość zawieszonych w metrze sześciennym powietrza cząsteczek o średnicy nieprzekraczającej 10 mikrometrów) średnia miesięczna w ubiegłym roku wyniosła 28,5, podczas gdy w roku 2021 było to 31, w 2020 r.– 29, w 2018 r.– 40, a w 2017 r. – 41, natomiast w 2010 r. średnioroczny wskaźnik PM10 wyniósł aż 52. Porównując rok 2022 i 2021 ilość pyłu zawieszonego PM10 spadła o prawie 10%, a na przestrzeni 12 lat jest to spadek prawie o połowę. m.in. poprzez długofalowe działania zmierzające do stałego obniżenia poziomu zanieczyszczeń. Poprawa jakości powietrza wynika z wielu czynników, a należą do nich również działania miasta w tym zakresie. Przykładem takich działań są dotacje do niskoemisyjnych źródeł ciepła. Dzięki wsparciu miasta, w Katowicach w 2022 wymieniono rekordowe 1848 źródeł ciepła. Najwięcej osób, bo 956 zdecydowało się na ogrzewanie gazowe. To również działania termomodernizacyjne przeprowadzane w budynkach stanowiących własność miasta Katowice (4 budynki mieszkalne o powierzchni użytkowej 2 491,68 m2 oraz 5 budynków użyteczności publicznej, o powierzchni 17 872,15 m2). Kompleksowy system dbania o jakość powietrza w mieście uzupełniają działania o charakterze edukacyjnym, a wśród nich organizacja wydarzeń dla mieszkańców, jak np. II Metropolitalne Dni Energii – gdzie omawiano m.in.: zagadnienia dot. efektywności energetycznej, adaptacji do zmian klimatu, można było także pozyskać informacje o dotacjach związanych z modernizacją systemów grzewczych. W tym zakresie kluczowa jest działalność Miejskiego Centrum Energii, którego celem jest wspieranie mieszkańców oraz małych i średnich przedsiębiorców w zakresie usług doradczych związanych ze wzrostem efektywności energetycznej, ochroną powietrza i klimatu oraz wsparcie przy szukaniu informacji dotyczących możliwości finansowania tego typu przedsięwzięć. W 2022 r. MCE udzieliło rekordowej liczby porad dotyczących wymiany źródeł ciepła i narzędzi ich dofinansowania - 14 110 (historycznie w 2019 roku było to 1 917 porad, w 2020 – 3 454, a w 2021 – 5 633).
W wyniku pandemii COVID-19 organizacja wydarzeń coraz częściej odbywa się w formie hybrydowej oraz on-line. Daje to ogromne możliwości dotarcia do nowych odbiorców - miejskie instytucje kultury zorganizowały w 2022 roku 15 805 wydarzeń (w tym 7 026 w formie online), z których skorzystały ponad 2 mln uczestników.
Agresja Rosji na Ukrainę, niestabilna sytuacja na rynku energetycznym, wysoka inflacja oraz zmiany podatkowe w znaczący sposób wpłynęły na bieżące funkcjonowanie miasta, ale z uwagi na jego odporność nie wpłynęły na realizację zamierzeń i wydarzeń w tym międzynarodowych, których przygotowania rozpoczęto odpowiednio wcześnie. Jakość życia w mieście zarówno dla naszych mieszkańców, jak i nowo przybyłych gości z Ukrainy stanowiła zdecydowany priorytet. Od pierwszych dni ataku Rosji na Ukrainę Katowice włączyły się w pomoc. W działania zaangażowało się ponad 200 wolontariuszy i tysiące mieszkańców, którzy wzięli udział w zbiórkach najpotrzebniejszych artykułów, zebrano i przekazano potrzebującym 250 ton darów. Łącznie w Katowicach nadano ponad 16,4 tys. numerów PESEL. Terenowe Punkty Pomocy Społecznej objęły wsparciem 4 162 osoby (1 529 rodzin). Goście z Ukrainy, którzy nadal przebywają w Katowicach stają się częścią lokalnej społeczności co przejawia się w uczestnictwie w organizowanych w naszym mieście wydarzeniach oraz podejmowaniu pracy w katowickich firmach i instytucjach.
Sytuacja finansowa miasta
Rok 2022 był rokiem trudnym i wymagającym, który spowodował, iż jednostki samorządu terytorialnego musiały sprostać wyzwaniu jakim był napływ tysięcy uchodźców z Ukrainy, którzy zmuszeni byli do ucieczki ze swojego kraju w wyniku rosyjskiej inwazji. Na realizację tego zadania wydatkowano łącznie ze środków własnych, rządowego Funduszu Pomocy, darowizn, dotacji z budżetu państwa, pomocy finansowej od Górnośląsko–Zagłębiowskiej Metropolii - 82,9 mln zł.
W związku z kryzysem energetycznym, wysoką inflacją i ogólnie pogarszającą się sytuacją osób fizycznych i podmiotów gospodarczych miasto Katowice w 2022 r. realizowało działania w celu zminimalizowania skutków gospodarczych i udzielenia wsparcia dla podmiotów, które znalazły się w trudnej sytuacji. Zostało ono zrealizowane w postaci wypłaty dodatków lub rekompensaty poniesionych strat, na które środki Miasto otrzymało z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 w kwocie 32,7 mln zł.
Pomimo tych niespodziewanych czynników zewnętrznych, sytuacja finansowa Miasta w 2022 roku była dość stabilna, o czym świadczą stojące na wysokim poziomie dwa wskaźniki: dochody wykonane zostały w 97% założonego planu, przy realizacji 90% zaplanowanych zadań planu po zmianach. Uzyskano nadwyżkę operacyjną w wysokości 112,8 mln zł a poziom zadłużenia Miasta pozostawał na bezpiecznym poziomie. Miasto przeznaczyło na inwestycje majątkowe więcej środków niż pozyskało dochodów majątkowych co spowodowało, iż rok 2022 zakończył się deficytem budżetowym na poziomie 145,4 mln zł.
Katowice – centrum biznesowym
W ramach wzmacniania funkcji metropolitalnych i budowania marki miasta jako centrum biznesowego oraz kulturalnego, odnotowano w porównaniu do poprzedniego roku poprawę wskaźników w zakresie liczby osób odwiedzających miasto, czy też liczby imprez strategicznych. Zgodnie z danymi z raportu Rynek turystyki biznesowej w Katowicach, w 2018 roku w Katowicach funkcjonowały 22 hotele, natomiast w 2022 roku było ich 25, co przełożyło się na wzrost liczby miejsc noclegowych. Dane z GUS potwierdzają także wzrost liczby korzystających z noclegów. W 2022 r. uczestnicy wydarzeń o charakterze konferencyjnym zostawili w Katowicach prawie 151 mln zł.
Pomimo niestabilnej sytuacji gospodarczej, Katowice od dłuższego czasu utrzymują niezmiennie niską stopę bezrobocia, która w 2022 roku ukształtowała się na poziomie 1,4%. To wynik ponad dwukrotnie niższy niż na Śląsku (3,7% dla województwa śląskiego) i 3 razy mniejszy niż w skali całego kraju (5,2% dla Polski). Wzrost przeciętnego wynagrodzenia odnotowano w większości branż, na koniec 2022 r. średnie miesięczne wynagrodzenie brutto wyniosło 8 132,24 zł (w 2021 r. – 6 748,54 zł). Inflacja w Polsce w grudniu 2022 r. wynosiła 16,6%.
W Katowicach, w 2022 r. w rejestrze REGON było wpisanych 53,4 tys. podmiotów gospodarki narodowej (w tym 4 013 nowo zarejestrowanych), z czego ponad 30 tys. stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Dodatkowo zaobserwowano wzrost liczby osób prowadzących działalność gospodarczą w sektorze prywatnym - wzrost o 901.
Kamieniem milowym dla dalszego rozwoju Katowic ma być utworzenie Hubu gamingowo-technologicznego na terenach po byłej Kopalni Węgla Kamiennego Wieczorek. W roku 2022 kontynuowano prace nad przekształceniem obszarów poprzemysłowych, na których powstanie Hub. Inwestycja, ma ułatwiać realizację nowych projektów i nawiązywanie współpracy branży gamingowej. W 2021 roku został przyjęty biznes plan oraz wstępna koncepcja adaptacji tego terenu. Został również rozpisany konkurs na koncepcję architektoniczną oraz podjęte zostały rozmowy z interesariuszami Hub'u – przede wszystkim z przedstawicielami branż kreatywnych takich jak gaming i e-sport.
Katowice – eko-rewolucja transportowa
W ramach obszaru Transportu i Logistyki miejskiej, warto zwrócić uwagę na dalszy rozwój infrastruktury służącej z jednej strony poprawie funkcjonowania systemu transportowego, z drugiej wyrażającej dbałość o jakość środowiska w mieście. Zakończono największą inwestycję drogową w Katowicach od czasu budowy tunelu pod Rondem im. gen. Jerzego Ziętka, tj. Etap I rozbudowy Drogi Krajowej 81 od węzła autostrady A4 z Drogą Krajową 86 do budowanego węzła z ul. Armii Krajowej w rejonie Węzła Giszowiec. Koszt robót budowlanych wyniósł ponad 300 mln zł, z czego niemal 240 mln zł to dofinansowanie pozyskane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Łączna długość rozbudowywanych i przebudowanych odcinków DK81 i DK86 to 3,62 km. Zakończenie prac budowlanych (w ramach etapu I) w zdecydowany sposób poprawiło bezpieczeństwo oraz komfort podróży. Piesi i rowerzyści zyskali nowe bezkolizyjne połączenia. W efekcie przebudowy skrzyżowanie Pszczyńskiej i 73 Pułku Piechoty jest dwupoziomowe, a ruch lokalny został oddzielony od tranzytowego. Powstały tu dwa węzły: jeden rozprowadza ruch tranzytowy w kierunku Tychów, Cieszyna i Skoczowa oraz na północ w kierunku autostrady A-4 i dalej w kierunku Krakowa i Wrocławia oraz Łodzi i Gdańska, drugi jest przeznaczony dla ruchu lokalnego – w kierunku Giszowca, Murcek i Ochojca. Przy ul. Tylnej Mariackiej kontynuowano budowę urządzeń pierwszego w Polsce parkingu automatycznego na drodze publicznej. W wyniku realizacji inwestycji powstały dwa zespoły maszyn - jeden o długości ponad 67 m, a drugi o długości ponad 45 m. Łącznie pomieszczą 240 samochodów.
W 2022 roku Tramwaje Śląskie S. A. rozpoczęły realizację zadania „Budowa linii tramwajowej wzdłuż ul. Grundmanna w Katowicach. Połączenie dwóch magistralnych linii tramwajowych funkcjonujących w układzie wschód-zachód biegnących ul. Chorzowską oraz ul. Gliwicką". Jest to pierwsza od 1947 roku budowa od podstaw nowej linii tramwajowej w Katowicach. Przewidziano budowę ok. 1900 metrów toru pojedynczego, uwzględniając również fragmenty torowisk na połączeniu nowej trasy z liniami biegnącymi wzdłuż ulicy Gliwickiej i wzdłuż ulicy Chorzowskiej. Sam odcinek dwutorowej linii wzdłuż ulicy Grundmanna będzie miał ponad 600 metrów długości. Zaplanowano również budowę mostu na Rawą oraz wiaduktu z dwutorową linią tramwajową nad Drogową Trasą Średnicową.
W 2022 roku zakończyła się „zielona" przebudowa alei Korfantego na odcinku Rondo-Rynek. Na tym odcinku jezdnie Alei w obu kierunkach zostały zawężone, a w odzyskanym miejscu nasadzone zostały drzewa. Rozpoczęły się również prace związane z „zieloną" przebudową ulicy Warszawskiej, która będzie gotowa w 2023 r.
Zgodnie z „Polityką rowerową miasta Katowice" rozwijany był system transportu i rekreacji rowerowej. Mając na względzie poprawę dostępności do systemu, zwiększono liczbę automatycznych stacji roweru miejskiego na terenie miasta, z 107 w 2021 roku do 125 w 2022 roku. W konsekwencji wzrosła także, liczba rowerów miejskich (ponad 16% w porównaniu do roku 2021), a liczba wypożyczeń roweru miejskiego wzrosła o 55,5% w porównaniu z rokiem 2021 i zbliżyła się do rekordowego przed pandemią wyniku z 2019 roku. W 2022 roku wybudowano również 6,45 km nowych odcinków dróg rowerowych, m.in. przez Dolinę Trzech Stawów – łącząc Os. Paderewskiego z ul. Gospodarczą, wzdłuż ulicy Szopienickiej na odcinku od Krawczyka do Mysłowickiej oraz infrastrukturę rowerową przy kompleksie sportowym na ul. Asnyka. Łącznie od 2014 roku wybudowano ich ponad 48 km.
W Katowicach dostępna jest oferta wynajmu samochodów na minuty tzw. carsharing. Dobrze rozwinięte są również sieci elektrycznych skuterów i hulajnóg. Ekologiczny transport wspiera ponadto rozbudowana infrastruktura stacji ładowania samochodów elektrycznych. Katowice jako pierwsze miasto w Polsce wypełniły zapisy ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych w zakresie infrastruktury ładowania. W mieście działa blisko 150 punktów ładowania samochodów elektrycznych. Wzrost świadomości i odpowiedzialności ekologicznej mieszkańców Katowic przejawia się również we wzroście odsetka zarejestrowanych samochodów elektrycznych i hybrydowych w ogólnej liczbie zarejestrowanych samochodów osobowych.
