Muzeum Śląskie zostało utworzone przez Sejm Śląski 23 stycznia 1929 roku jako upamiętnienie 10-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Od 90 lat zatem stanowi ważny dla regionu i Polski ośrodek gromadzenia zabytków kultury. Jest miejscem dialogu z przeszłością, prezentując jednocześnie ważne dokonania współczesnej kultury i sztuki. Ciągłości jego 90-letniej tradycji nie wyznacza nieprzerwana działalność czy istnienie siedziby, ale 90-letnia kolekcja i misja ukazywania dziedzictwa ziemi śląskiej na tle ogólnopolskim.
Odbiorcy
W związku z jubileuszem Muzeum Śląskie przygotowało bogaty program wydarzeń zaplanowanych na cały 2019 rok. Skierowane są one nie tylko do mieszkańców regionu, ale do wszystkich odbiorców kultury oczekujących inspiracji płynącej z samej kolekcji, jak i jej współczesnej interpretacji w formie m.in. rezydencji artystycznych, wystaw czy też instalacji wideo.
Dla różnych pokoleń
Pragnąc podkreślić kulturowy i społeczny wpływ na otoczenie, Muzeum proponuje inicjatywy skierowane do zróżnicowanych grup wiekowych, podkreślając tym samym istotność dialogu międzypokoleniowego. Do najmłodszych widzów skierowane są dwa projekty Młode muzea dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz Muzeum Śląskie oczami dziecka, których celem jest zainteresowanie młodego pokolenia lokalną historią i bohaterami oraz uwrażliwienie na historię „małych ojczyzn”. Kontynuowane będą liczne zajęcia dla rodzin w weekendy, a także cykl Muzealny Uniwersytet Seniora.
Współpraca
Program jubileuszowych wydarzeń podkreśla także interdyscyplinarność oraz wzajemne przenikanie się takich dziedzin sztuki jak muzyka, teatr i sztuki wizualne. U zarania istnienia muzeum istotne było budowanie jej w bardzo konkretnym kontekście innych instytucji, dlatego też do włączenia się w obchody zostały również zaproszone zaprzyjaźnione instytucje kultury: Opera Śląska, Teatr Śląski, Teatr Rozrywki w Chorzowie, Filharmonia Śląska oraz Biblioteka Śląska, Telewizja Polska oddział Katowice czy Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia.
Pogłębianie wiedzy eksperckiej
Ważnym elementem roku jubileuszowego będą również konferencje branżowe – inwentaryzatorów, bibliotekarzy, muzealników a przede wszystkim międzynarodowa konferencja We are museums, w której udział wezmą muzealnicy z całego świata. Jej tematem będzie odpowiedzialność muzeów za ochronę środowiska zarówno w swoim własnym otoczeniu, jak i poprzez uświadamianie konsekwencji antropocenu dla przyszłych pokoleń. Odwołując się do postindustrialnego dziedzictwa regionu, Muzeum Śląskie stworzy platformę dyskusji nad społeczną rolą muzeów w budowaniu tożsamości regionu w odniesieniu do wyzwań dzisiejszego świata.
Informacje praktyczne
Centralny punkt obchodów jubileuszowych przypadnie na organizowaną jak zwykle w maju Noc muzeów. Świętowanie 90-lecia rozpoczęliśmy natomiast już 23 stycznia – dokładanie w rocznicę utworzenia Muzeum Śląskiego.
Hasło #naszeurodziny jest kontynuacją kampanii #naszemuzeum, która w ubiegłym roku uplasowała Muzeum Śląskie na 8. pozycji wśród wszystkich muzeów w Polsce, jeśli chodzi o rozpoznawalność, a także ugruntowała pierwszą pozycję wśród najbardziej rozpoznawalnych muzeów regionalnych.
Program wydarzeń związanych z jubileuszem 90-lecia Muzeum Śląskiego:
Spektakl Cyganeria Giacomo Pucciniego w Operze Śląskiej w Bytomiu – 16.02.2019, godz. 18.00
W spektaklu wystąpią soliści, chór i orkiestra Opery Śląskiej. Przedstawienie oparte jest na premierze z 1980 roku, do której scenografię przygotował Wiesław Lange. Kolekcja projektów tego artysty znajduje się w zbiorach Muzeum Śląskiego. Projekty te, jak również dzieła artysty znajdujące się w archiwum Opery zostaną zaprezentowane na towarzyszącej spektaklowi wystawie czasowej w foyer Opery Śląskiej. Wybrane prace stanowią bezcenną dokumentację artystyczną pochodzącą z najowocniejszych lat aktywności scenografa i są znakomitym przykładem prekursorskich w polskiej scenografii nurtów surrealizmu i hiperrealizmu.
Koncert Kwartetu Śląskiego w siedzibie Muzeum Śląskiego, 19.02.2019, godz. 18.00
Kwartet Śląski, jeden z wiodących polskich zespołów kameralnych, obchodzi swój jubileusz 40-lecia działalności artystycznej, prezentując muzykę polskich kompozytorów XX wieku podczas 10 koncertów w 10 polskich muzeach. Wychodząc poza typowe sale koncertowe, śląscy kameraliści wystąpią we wnętrzach znamienitych muzeów, których specyfika i architektura podkreślą rangę prezentowanej muzyki i zagwarantują wyjątkową atmosferę koncertu. W budynku dawnej stolarni w Muzeum Śląskim w Katowicach wykonają wszystkie trzy kwartety smyczkowe Henryka Mikołaja Góreckiego, stanowiące szczytowe osiągnięcie kameralnej twórczości śląskiego kompozytora: Już się zmierzcha – I Kwartet smyczkowy op. 62 (1988), Quasi una fantasia – II Kwartet smyczkowy op. 64 (1991) oraz Śpieśni śpiewają – III Kwartet smyczkowy op. 67 (1994).
Spektakl Kordian Juliusza Słowackiego w Teatrze Śląskim w Katowicach, wrzesień 2019
Inspirację strony plastycznej spektaklu będą stanowić znajdujące się w kolekcji Muzeum Śląskiego projekty scenografii autorstwa Wiesława Lange, jednego z największych działających na Śląsku scenografów, związanego z wieloma scenami teatralnymi w regionie. Projekty te, jak również dzieła artysty z teatralnego archiwum, zostaną zaprezentowane na towarzyszącej spektaklowi wystawie czasowej w foyer Teatru Śląskiego.
Nie tylko Tango Milonga. Piosenki 1929 roku
W roku utworzenia Muzeum Śląskiego po raz pierwszy wykonano także znany szlagier „Tango Milonga”. Z tego samego okresu pochodzi wiele innych piosenek, które zostaną wykonane podczas planowanego wspólnie z Teatrem Rozrywki w Chorzowie koncertu. Niektóre z nich to melodie, które oparły się upływowi czasu i sa ciągle wykonywane a inne zostały zapomniane. A wykonywali je m.in.: Hanka Ordonówna, Mieczysław Fogg, Stanisława Nowicka, Tadeusz Olsza czy Tadeusz Faliszewski. Termin i repertuar koncertu – w trakcie ustaleń.
Pozostałe wydarzenia przygotowywane w związku z jubileuszem Muzeum Śląskiego:
- Biennale Industrii. W roku obchodów swojego 90-lecia Muzeum Śląskie w Katowicach zainauguruje nowe cykliczne wydarzenie kulturalne poświęcone fenomenowi dziedzictwa przemysłowego, łączące różne dziedziny sztuki, 26-29 września 2019. (więcej informacji w osobnej notce)
- Film dokumentalny o historii Muzeum, realizowany przez TVP Katowice. Premiera zaplanowana jest podczas Nocy Muzeów w maju 2019.
- Projekt Muzeum młodych, mający na celu zaktywizowanie uczniów do poznania lokalnego dziedzictwa przez zakładanie lub ulepszanie oraz promowanie działających już szkolnych muzeów. Projekt ten przewiduje działania międzypokoleniowe, uwrażliwiające szkolną społeczność na historię małych ojczyzn, styczeń-czerwiec 2019.
- Projekt Muzeum Śląskie oczami dziecka, którego celem jest zachęcenie młodych odbiorców do współdziałania z Muzeum Śląskim oraz ukazanie, że również dzieci mają wpływ na program, promocję i wizerunek instytucji, luty 2019.
- Konferencja inwentaryzatorów polskich we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Inwentaryzatorów Muzealnych. Konferencja poruszy aspekty prawne związane m.in. z zakupem oraz ubezpieczeniem obiektów muzealnych, 21-22 marca 2019.
- Konferencja Biblioteki muzealne dziś. Jednodniowa konferencja dla bibliotekarzy i pracowników bibliotek muzealnych w regionie, 4 czerwca 2019.
- Konferencja Teren pogranicza a narracje muzealne prezentująca wpływ uwarunkowań historycznych i geograficznych na powstanie i rozwój muzeów, październik 2019.
- Performatywny Magazyn – program rezydencji artystycznych. To kolejna edycja cyklu związana ściśle z obchodami 90-lecia Muzeum Śląskiego. Tegoroczna odsłona ma na celu spojrzenie na tradycję i historię Muzeum Śląskiego oraz jego współczesne oblicze z perspektywy młodych artystów.
- Publikacje związane z obchodami 90-lecia Muzeum Śląskiego:
- historia Muzeum Śląskiego przedstawiona poprzez estetykę komiksową,
- bibliografa dotycząca Muzeum Śląskiego za lata 1940–2015. Druga część publikacji wydanej przez Bibliotekę Śląską Muzeum, którego nie ma. Feniksowa opowieść bibliograficzna o Muzeum Śląskim z lat 1924–1939,
- Dzieje przedwojennej kolekcji geologicznej Muzeum Śląskiego w Katowicach autorstwa dr Iwony Machłajewskiej. Publikacja ukaże historię kolekcji geologicznej gromadzonej w Muzeum Śląskim w dwudziestoleciu międzywojennym oraz scharakteryzuje jej stan obecny.