Katowice są najmłodszym miastem wojewódzkim w Polsce, należą także do grupy najmłodszych aglomeracji europejskich, które powstawały w drugiej połowie XIX wieku.
Stosunkowa młodość tego miasta, nie wyklucza jednak faktu, że Katowice mają burzliwą i ciekawą historię. Wszelkie wydarzenia dziejowe pozostawiły za sobą ślady, między innymi w postaci pomników.
Duża ilość pomników, szczególnie tych największych i najpopularniejszych jest poświęcona wydarzeniom Drugiej Wojny Światowej, Powstaniom Śląskim oraz czasie stanu wojennego. Możemy je napotkać zarówno w centrum Katowic, jak i w większości innych dzielnicach takich jak: Szopienice, Podlesie, Ligota, Dąb czy Piotrowice. Przyjrzyjmy się tym najpopularniejszym w Katowicach:
Pomnik Powstańców Śląskich
Niewątpliwie najpopularniejszym z nich jest Pomnik Powstańców Śląskich, który znajduję się naprzeciwko katowickiego ronda gen. Jerzego Ziętka przy alei Korfantego. Zlokalizowany jest przy przecięciu głównych arterii komunikacyjnych miasta: północ-południe i wschód-zachód. Pomnik powstał w 1967 roku, a autorami projektu byli rzeźbiarz prof. Gustaw Zemła i architekt Wojciech Zabłocki. Pomnik składa się trzech skrzydeł, co symbolizuję trzy powstania ludności śląskiej przeciwko władzom niemieckim, mające na celu wywalczenie przyłączenia Górnego Śląska do Polski.
Pomnik Harcerzy Września
Pomnik Harcerzy Września upamiętnia męczeńską śmierć harcerzy, którzy we wrześniu 1939 roku stawili opór wkraczającym do Katowic niemieckim żołnierzom. Miejsce to upamiętnia również innych harcerzy, którzy zostali zamordowani w późniejszym okresie wojny i okupacji hitlerowskiej. Pomnik powstał w pobliżu ówczesnej ulicy Zamkowej, gdzie 4 września 1939 roku hitlerowcy zamordowali kilkudziesięciu harcerzy, harcerek i uczestników powstań śląskich. Obecnie pomnik znajduję się w pobliżu Alei Korfantego i ul. ks. Piotra Skargi, nieopodal katowickiego rynku. Pomnik przedstawia cztery postacie młodych osób w mundurkach harcerskich, gdzie dwoje z nich ma z tyłu związane ręce. Na pomniku widnieję napis: Wszystko, co nasze Polsce oddamy. Śląsk swoim harcerkom i harcerzom poległym w latach 1939 - 1945, a autorami obiektu byli rzeźbiarz Zygmunt Brachmański oraz architekt Michał Kuczmiński. Pomnik został odsłonięty we wrześniu 1983 roku.
Pomnik poległych górników KWK "Wujek"
Pomnik poległych górników KWK "Wujek" to właściwie pomnik ku czci górników kopalni "Wujek" poległych 16 grudnia 1981 roku. Obiekt ten znajduję się NSZZ Solidarność, na placu przed głównym budynkiem kopalni przy ulicy Wincentego Pola w katowickim Brynowie. Pomnik projektu Aliny Borowczak-Grzybowskiej i Andrzeja Grzybowskiego składa się z 33-metrowej wysokości krzyża. Obok głównego krzyża, zostały umocowane urny z ziemią z grobów dziewięciu poległych górników. Urny te zostały umieszczone w dziewięciu krzyżach. Pomnik został odsłonięty w grudniu 1991 roku.
Pomnik Ofiar Katynia
Pomnik Ofiar Katynia został utworzony ku czci oficerów Wojska Polskiego, którzy zostali zamordowani przez Sowietów w trakcie 2 wojny światowej. Budowa obiektu była inicjatywą Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Katynia Stowarzyszenia Architektów Polskich, a także stowarzyszenia Rodzina Katyńska z siedzibą w Katowicach. Autorami pomnika byli rzeźbiarz Stanisław Hochuł oraz architekt Marian Skałkowski. Rzeźba przedstawia policjanta i dwóch oficerów stojących nad dołem śmierci, a na dolnej części pomnika, na ramie widnieje napis: Katyń, Charków, Miednoje oraz inne miejsca zagłady na terenach byłego ZSRR 1940. Pomnik Ofiar Katynia znajduję się południowo-wschodniej części placu Andrzeja w Katowicach.
Pomnik Marszałka Józefa Piłsudzkiego
Pomnik Józefa Piłsudzkiego znajduję się na placu Bolesława Chrobrego, przed gmachem Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Obiekt został odsłonięty w 1993 roku, a jego autorem jest sławny chorwacki rzeźbiarz Antun Augustinčić. Pomnik został zamówiony przed rozpoczęciem drugiej wojny światowej, lecz nie dotarł do Polski przed wojną. Stał zarówno w muzeum w Chorwacji, jak i Jugosławii, zanim trafił do Polski. Z racji tego, że postać Józefa Piłsudzkiego była w czasach komunistycznych tematem tabu, obiekt trafił do Katowic dopiero w 1991 roku. Pomnik przestawia postać Piłsudzkiego na koniu, który w prawej ręce trzyma szablę. W roku 1994 szabla Piłsudskiego zniknęła, podejrzewano jej kradzież. Odnalazły ją później dzieci bawiące się w pobliżu pomnika. Postać na koniu ustawiona jest na 6-metrowym cokole, na której od strony ulicy Jagielońskiej widnieję napis: Józef Piłsudski 1867–1935.
Pomnik Stanisława Moniuszki
Pomnik Stanisława Moniuszki znajduję się na placu Karola Miarki w Katowicach, pierwszy raz został odsłonięty w 1930 roku. W trakcie drugiej wojny został zniszczony przez Niemców i po wojnie został odbudowany. Drugie odsłonięcie odnowionego obiektu odbyło się w 1959 roku. Autorami projektu byli Wincenty i Stefan Chorembalscy, a rzeźbiarzem Wincenty Chorembalski. Pomnik powstał z inicjatywy kompozytora i dyrygenta Stefana Mariana Stoińskiego. Monument przedstawia postać Stanisława Moniuszki - polskiego kompozytora działającego w XiX wieku. Stworzył on wiele bardzo znanych pieśni, baletów, czy oper takich jak: "Straszny Dwór" i "Halka".
