Testament - słowo to od razu pojawia się w naszych myślach, kiedy widzimy, że jakaś osoba zmarła i jest kłopot z podziałem majątku. Obecnie, każdy z nas zdaje sobie sprawę z tego, że prędzej czy później umrzemy. Sporo osób pozostawia po sobie niezły bałagan, jeśli chodzi o majątek, długi i spadek. Aby temu zapobiec, warto zdecydować się na spisanie własnej woli, czyli testamentu. Może ona śmiało dotyczyć majątku, którym dysponuje - pieniędzy, nieruchomości, rzeczy, ale również długów. Sprawdź, czym dokładnie jest testament, jakie rodzaje wymieniamy oraz co dzieje się, kiedy jakiś bliski krewny nie został w takim testamencie wymieniony.
Testament - czym właściwie jest ten dokument?
Testament to bardzo ważny dokument, który z prawnego punktu widzenia jest czynnością, jaką podejmuje osoba fizyczna na wypadek swojej śmierci, która chce samodzielnie dysponować swoim majątkiem. Nie każdy jednak testament ma faktycznie moc prawną. Wszystko bowiem zależy od tego, czy:
- testament został spisany wyłącznie przez jedną osobę (nie ma możliwości spisania testamentu przez małżeństwo czy parę),
- testament został sporządzony przez daną osobę, bez pośredników,
- testament został sporządzony przez osobę świadomą swoich słów i czynów, nie może to być osoba ubezwłasnowolniona.
Ponadto, sam testament do chwili śmierci jest dokumentem bezużytecznym, nie ma żadnej mocy i może zostać tyle razy zmieniony, ile razy swoją wole zmieni osoba go spisująca. Jak widać, tutaj prawo działa inaczej, niż w przypadku darowizny, która raz dana, nigdy nie powróci do swojego pierwotnego właściciela.
Dlaczego warto samodzielnie sporządzić swój testament?
Jakie są powody sporządzenia testamentu? Przede wszystkim sporo osób nie chce pozostawić po sobie majątkowego bałaganu i skazać najbliższych na sporą liczbę czynności prawnych, które byłyby w takiej sytuacji nieodzowne. Ponadto, testament jest jedyną formą, jaką może wybrać osoba, która chce dobrze rozporządzić swoim majątkiem. Nie ma innej możliwości, niż oświadczenie spadkodawcy, aby wskazać konkretnych spadkobierców.
W sytuacji, kiedy konkretna osoba nie spisze testamentu, po śmierci ruszy postępowanie sądowe w obecności świadków, które nie zawsze jest szybkie i sprawiedliwe. Jeśli więc istnieje obawa rychłej śmierci, warto spisać testament jak najszybciej.
Jakie typy testamentów wyróżniamy?
W naszym prawie istnieją dwa główne rodzaje testamentu:
- testament notarialny - sporządzony w formie aktu notarialnego, oświadczenie spadkodawcy spisuje notariusz. Nie ma wtedy ryzyka nieważności testamentu własnoręcznego, spadkodawca sporządza testament, notariusz spisuje jego poszczególne postanowienia na wypadek śmierci, a następnie zaprasza na odczytanie po śmierci. Sporządzenie testamentu to koszt ok. 250 zł. Dodatkowo, istnieje notarialny rejestr testamentów, dzięki czemu łatwiej w tym wszystkim się odnaleźć.
- testament holograficzny - tutaj chodzi już o testament własnoręczny (nie można spisać go na komputerze, ponieważ automatycznie wskazana zostanie nieważność testamentu), nie testament ustny, a papier spisany według zdolności spadkodawcy. Tutaj spadkodawca zarządza majątkiem na wypadek śmierci i jest on całkowicie ważny, jeśli osoba ta jest świadoma swoich czynów, by sporządzić testament potrzebny jest również podpis tej konkretnej osoby, spadkodawcy.
Ważny będzie również testament ustny, jeśli wybrzmi przy świadkach. Mogą nimi być: wójt, burmistrz, marszałek województwa. Czasem na świadka powołuje się również kierownika urzędu stanu cywilnego.
W jakich sytuacjach testament może być nieważny?
Testament będzie nieważny, jeśli spadkodawca nie sporządził dokumentu w pełni świadomie. Co więcej, nie weźmiemy pod uwagę testamentu spisanego przez osobę nieletnią, która nie może jeszcze samodzielnie dysponować swoim własnym majątkiem.
Co z osobami niewymienionymi w testamencie i spadkiem?
Postanowienia testamentu mogą być różne, podobnie jak różni są ludzie. Jedni zostawią wszystko swoim własnym dzieciom, małżonkowi. Inni zaś przepiszą całość majątku na fundację czy całkowicie obce dla rodziny osoby. Co w takiej sytuacji? Czy krewni nie mają prawa do majątku? Owszem, tak to się właśnie odbywa, jednak krewni wtedy mogą walczyć o zachowek. Należy się on osobom spokrewnionym ze zmarłym, które nie zostały wymienione.
Zdeponowanie testamentu - gdzie?
Co zrobić, aby testament był bezpieczny? Najlepiej zdeponować go u notariusza. Niezależnie od tego, czy konkretny notariusz uczestniczył w spisywaniu dokumentu czy nie. Notariusz, po uzyskaniu takiego testamentu, wpisze go do specjalnego rejestru i po śmierci ewentualni spadkobiercy będą mogli go z łatwością odszukać. Wpis do rejestru jest całkowicie darmowy, z kolei osoba, która chce zasięgnąć informacji, poniesie jednorazową opłatę w wysokości 100-150 zł. Dzięki temu dowie się, w której kancelarii przechowywany jest dany dokument. Spadkodawca powinien ze swojej strony poinformować zawartych w testamencie spadkobierców, gdzie znajduje się dany testament, aby po śmierci mogli pojawić się na jego odczytaniu.
Tekst został przygotowany na podstawie informacji z portalu: https://prawo-spadkowe-katowice.pl/.