Każdy pracodawca, który zamierza zatrudnić nowego pracownika na podstawie umowy o pracę, ma obowiązek zgłosić go do lekarza medycyny, aby wykonał wstępne badania jeszcze przed pierwszym dniem zatrudnienia. Jest to niezwykle ważne, ponieważ na tej podstawie pracodawca dowiaduje się, czy pracownik jest w ogóle zdolny do podjęcia przyszłych obowiązków.
Jakie konkretnie badania musi wykonać pracownik? Co czeka pracodawcę, jeśli pracownik nie będzie miał zaświadczenia od lekarza? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w dalszej części artykułu.
Badania lekarskie – co mówią przepisy?
Zgodnie z art. 211 Kodeksu pracy podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Z tego powodu jest on zobowiązany do poddania się badaniom wstępnym, okresowym, kontrolnym. Wymagane jest także od niego, aby stosował się do wskazań lekarza.
Z kolei po stronie pracodawcy leży zapewnienie wykonania zaleceń lekarza, który sprawuje opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Co jeszcze mówią przepisy? Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Pracownik nie może pracować bez badań, nawet w sytuacji, w której to on odmówił wizyty u lekarza medycyny pracy. W przypadku, w którym pracodawca dopuści takiego pracownika do pracy, to on, a nie pracownik, naraża się na karę finansową. Może ona wynieść od 1 tys. do 30 tys. złotych.
To jednak niejedyna konsekwencja, która może czekać pracodawcę. Jeśli pracownik, który nie posiada aktualnych badań, ulegnie wypadkowi, to brak zaświadczenia zdrowotnego może zostać uznany za przyczynę całego zdarzania. To z kolei może prowadzić do sytuacji, w której zostaną powzięte odpowiednie kroki prawne.
Jakiego rodzaju badania wykonuje pracodawca?
Wyróżniane są cztery grupy badań: wstępne, okresowe, kontrolne oraz końcowe. Obowiązkiem pracodawcy jest skierowanie pracownika na pierwsze trzy rodzaje badań. Z kolei badania końcowe wykonywane są na wniosek pracownika.
Badania wstępne
Na badania wstępne kierowani są nowi pracownicy oraz pracownicy, którzy przenoszeni są na inne stanowiska pracy lub stanowiska, na których występują szkodliwe dla zdrowia czynniki albo warunki.
Jeśli pracodawca ponownie zatrudnia pracownika na to samo albo podobne stanowisko pracy, to w sytuacji, w której nie minęło 30 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, nie musi on ponownie kierować pracownika na badania wstępne.
Badania okresowe
To rodzaj badań, któremu podlegają wszyscy pracownicy. Ich częstotliwość ustalana jest za każdym razem przez lekarza i zależy ona od stanu zdrowia pracownika oraz warunków, w jakich on pracuje.
Badania kontrolne
Pracodawca może wysłać pracownika na wizytę u lekarza medycyny pracy w Katowicach lub innym polskim mieście, jeśli ten był niezdolny do pracy więcej niż 30 dni. Specjalista ma za zadanie ustalić, czy w danej sytuacji nie ma przeciwwskazań, które uniemożliwiałyby pracownikowi ponowne podjęcie pracy.
Badania końcowe
Jedyne badania, które przeprowadzane są na wniosek pracownika. Może on o nie poprosić w momencie, w którym umowa została rozwiązana, a był on narażony na działanie czynników rakotwórczych albo pyłów zwłókniających. Wizyta w poradni Medycyny Pracy w Katowicach albo innym mieście ma na celu sprawdzenie, czy pracownik cierpi na chorobę zawodową. Po uzyskaniu wyników dobrze jest je przechowywać w aktach osobowych byłego pracownika.