Od kilkunastu tygodni trwały prace nad dwoma najważniejszymi dokumentami finansowymi Miasta – projektem Budżetu na 2025 rok i projektem Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2025-2050.
Inwestycje i priorytety budżetowe na 2025 rok
W terminie ustawowym zostały one przekazane Radzie Miasta Katowice oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej. Przez najbliższe tygodnie będzie trwała dyskusja nad tymi dokumentami, tak by na grudniowej sesji Rada Miasta mogła przyjąć stosowne uchwały.
- Rok 2025 będzie rokiem kontynuacji dużych projektów inwestycyjnych, wejdziemy także w widoczny etap prac w obszarze Dzielnicy Nowych Technologii, co bardzo wyraźnie wskazane jest w dokumentach finansowych. Na przykładzie zrealizowanych w tym roku inwestycji, takich jak nowe lub odnowione przestrzenie parkowe w różnych częściach Katowic czy nowa plaża przy stawie Morawa, widzimy, jak ważne są one dla jakości życia naszych mieszkańców. Biorąc pod uwagę obecne realia, staramy się to uwzględnić w dokumentach budżetowych – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic i przypomina, że dla Katowic ważny jest zrównoważony rozwój. - Tam, gdzie jest to możliwe, szukamy oszczędności, jednak dla nas jako miasta, priorytetem jest zapewnienie bezpieczeństwa oraz wysokiej jakości życia katowiczankom i katowiczanom. W projekcie budżetu na oświatę zaplanowaliśmy rekordowe ponad 1,33 mld zł, na gospodarkę odpadami i środowisko prawie 302 mln zł, a na pomoc i politykę społeczną oraz wsparcie rodzin przeszło 373 mln zł – dodaje prezydent.
Plan dochodów na rok 2025 wynosi rekordowe ponad 3,5 mld zł, w tym dochody bieżące przekraczają 3,1 mld zł.
- W związku ze zmianą przepisów, od 2025 roku znacząco wzrosną dochody bieżące z tytułu udziału w PIT i CIT (w odniesieniu do 2024 roku o 800 mln zł), obniży się subwencja ogólna (o 687 mln zł), Miasto nie otrzyma dotacji na dofinansowanie opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym (28 mln zł) i nie będzie zobowiązane do wpłaty do budżetu państwa tzw. Janosikowego (63 mln zł). Łącznie, w porównaniu do 2024 roku zwiększą się możliwości finansowe miasta Katowice o 148 mln zł – zaznacza Danuta Lange, skarbnik miasta Katowice. - Projekt uchwały budżetowej na 2025 rok zakłada łączne wydatki na poziomie 3,96 mld zł, w tym wydatki bieżące w wysokości 3,146 mld zł, tj. o ponad 4% powyżej przewidywanego wykonania za 2024 rok. Poziom wydatków bieżących w dużej mierze decyduje o jakości życia w mieście, ważne jest jednak zachowanie właściwej relacji pomiędzy dochodami bieżącymi i wydatkami bieżącymi celem wygospodarowania nadwyżki operacyjnej przeznaczonej na rozwój miasta – dodaje.
Wśród wydatków bieżących, jak co roku niezmiennie największa część trafia na edukację. Na rok 2025 zaplanowano na ten cel 1,26 mld zł. Znaczącą pozycją w budżecie operacyjnym stanowią koszty dofinansowania komunikacji miejskiej (to 273 mln zł), gospodarki mieszkaniowej (194 mln zł), jak również koszty finansowania kultury i kultury fizycznej (łącznie 203 mln zł). Obecnie dużym wyzwaniem jest również obsługa długu – zaplanowano wydatki na poziomie 74 mln zł.
W wydatkach bieżących poważną pozycję stanowią wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń dla pracowników zatrudnionych w jednostkach budżetowych realizujących zadania własne (m.in. urząd miasta, jednostki miejskie: ZZM, MZUiM, MOPS, szkoły, przedszkola, żłobki) oraz wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów o dzieło i zlecenia. Łącznie środki na ten cel angażują ponad 1,274 mld zł, tj. 40% wydatków bieżących. Wysokość środków przeznaczana z budżetu na tę grupę wydatków uzależniona jest od dwóch czynników – liczby etatów finansowanych z budżetu (które są pochodną zmian organizacyjnych i przejmowania nowych zadań) oraz kształtowania się przeciętnej płacy. Zaznaczyć należy, że dla prawie 42% wszystkich pracowników – tj. nauczycieli, których wynagrodzenia wypłacane są z budżetu miasta, wysokość wynagrodzeń jest obligatoryjna, określana przez administrację państwową.
Stabilność finansowa i wyzwania na przyszłość
W projekcie budżetu na 2025 rok na wydatki majątkowe zaplanowano łącznie ponad 816 mln zł, co stanowić będzie przeszło 20% wydatków miasta. Dzięki tym środkom planowana jest kontynuacja działań m.in. wynikających z realizacji umowy prezydenta Marcina Krupy z mieszkańcami Katowic np. zmierzających do budowy Hubu gamingowo-technologicznego. Kontynuowana będzie realizacja zielonych inwestycji – w tym zadań z Zielonego Budżetu miasta Katowice czy prace przy pierwszych parkach kieszonkowych oraz intensyfikacja działań w obszarze efektywności energetycznej – kolejne termomodernizacje. Realizowane będą działania mające na celu rozwój infrastruktury komunikacyjnej – kolejne kilometry dróg rowerowych, budowa tramwaju na południe, ale też przebudowa układów drogowych w mieście, np. w ciągu ul. Armii Krajowej. Dalej wspierane będą inwestycje w obszarze edukacji, kultury i sportu, w tym wyposażenie i uruchomienie domu kultury na osiedlu Witosa czy stworzenie ekspozycji Katowickiego Centrum Edukacji Muzycznej - Dom Kilara oraz budowa Centrum Himalaizmu.
- W projekcie budżetu na 2025 rok zaplanowano nadwyżkę operacyjną w wysokości 6,6 mln zł, z uwagi na zwiększenie dochodów bieżących o 3% przy jednoczesnym zwiększeniu wydatków o 4%. Jest to istotne, biorąc pod uwagę zamiary dalszego pozyskiwania środków zwrotnych i tym samym utrzymywania wiarygodności kredytowej Miasta - mówi Danuta Lange, skarbnik miasta Katowice i dodaje, że wynik budżetu ogółem to planowany deficyt na poziomie 420 mln zł, stanowić będzie 11% wydatków ogółem budżetu.
Warto przypomnieć, że miasto poddawane jest corocznej ocenie wiarygodności finansowej przez firmę ratingową. Komitet ratingowy Agencji Fitch Ratings 25 października 2024 r. podtrzymał międzynarodowe długoterminowe ratingi Miasta Katowice dla zadłużenia w walucie zagranicznej oraz krajowej na poziomie „BBB+". Jednocześnie Fitch potwierdził dla Miasta długoterminowy rating krajowy na poziomie „AA+(Pol)". Perspektywa ratingów jest stabilna.
Wyzwaniem dla polityki budżetowej Katowic w najbliższych latach będzie budowanie i utrzymanie nadwyżki operacyjnej, przy równoległym występowaniu czynników zwiększających koszty bieżącego funkcjonowania, w obszarach, które generują największe wydatki dla budżetu, tj. w komunikacji, w oświacie, w gospodarce odpadami oraz obsłudze długu, w warunkach wzrostu wynagrodzeń, kosztów usług i energii, uwzględniając sukcesywne oddawanie do użytku nowych lub zmodernizowanych placówek kulturalnych i sportowych oraz innych obiektów infrastruktury społecznej.