Umiejętność połykania jest wrodzona, już niemowlęta umieją połykać pokarm. Istnieje jednak wiele przyczyn, które w konsekwencji wywołują zaburzenia połykania, a wraz z nim niemożność przyjmowania wszystkich rodzajów pokarmów. Stąd niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniej diety.
Zaburzenia połykania – przyczyny
Dysfagia (zaburzenia połykania) nie jest samodzielną chorobą, ale skutkiem ubocznym innych przypadłości. Jej przyczyny mogą być bardzo różne, dlatego zdiagnozowanie dysfagii nie należy do łatwych. Najpowszechniejszym powodem są choroby krtani i gardła, począwszy od anginy, skończywszy na chorobach onkologicznych. Jednak dysfagię może wywołać także choroba Parkinsona, udar, przebyta radioterapia. Bywa także skutkiem mechanicznego uszkodzenia przełyku gardła i krtani, czy to na skutek wypadków, czy poparzeń. Czasem dysfagia może być skutkiem stosowanej aktualnie terapii, przyjmowania niektórych leków. Bywa także skutkiem chorób psychicznych. Dysfagia może pojawić się także przy chorobach stawów i tarczycy.
Początkowymi objawami dysfagii są chrypka, kaszel, dławienie, odruchy wymiotne. Rzadko kojarzy się je z zaburzeniami połykania, raczej traktowane są jako skutki nieuważnego jedzenia. Jeśli jednak takie incydenty zaczynają pojawiać się cyklicznie, trzeba udać się po poradę do lekarza pierwszego kontaktu.
Dysfagia – leczenie
Zaburzenia połykania są o tyle trudne do wyleczenia, że nie da się leczyć skutków, nie znając przyczyny (Zobacz: Dysfagia – przyczyny i objawy). Tylko usunięcie źródła, czyli właściwej choroby, pozwoli pozbyć się dysfagii. Stąd osoby, które zgłaszają się do poradni laryngologicznej z podejrzeniem dysfagii, czeka w rzeczywistości długotrwała diagnostyka. Rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem – tu ważne mogą być nawet pozornie nieistotne drobiazgi, dlatego w rozmowie z lekarzem trzeba wykazać się absolutną szczerością. Przy ustaleniu przyczyn choroby pomocne może być między innymi dokładne prześledzenie pracy przełyku na wszystkich jego odcinkach. W ramach diagnozowania dysfagii pacjent może być skierowany między innymi do lekarza psychiatry.
Zaburzenia połykania – dieta
Zaburzenia połykania, trudności z przyjmowaniem pokarmu, prowadzą w konsekwencji do utraty łaknienia i apetytu. Stąd tylko krok do niedożywienia i wynikających z tego faktu dodatkowych problemów zdrowotnych. Dlatego bardzo ważne jest, by mimo dysfagii chory przyjmował odpowiednią ilość pokarmu w ciągu dnia. Menu osoby z zaburzeniami połykania nie musi znacząco ulec zmodyfikowaniu, o ile w grę nie wchodzą powiązane choroby układu pokarmowego. To, co na pewno się zmieni, to konsystencja podawanych potraw. Nie powinny być one twarde, zmuszające do gryzienia bądź połykania dużych kawałków, bo z tym osoba chora sobie nie poradzi. Zamiast tego trzeba postawić na dania o konsystencji papki (wśród domowych urządzeń na pewno przyda się blender). Dobrze sprawdzą się też potrawy w postaci półpłynnej (zmiksowane zupy-kremy) i płynnej. W diecie osoby cierpiącej na dysfagię powinny pojawić się musy, przeciery, budynie, kisiele. Jednak nie można zapominać o tym, że dieta musi być bogata we wszystkie niezbędne witaminy, minerały i składniki odżywcze. Stąd w przypadku pogłębionej dysfagii warto sięgnąć po odżywki medyczne, które uzupełnią zubożoną dietę. Ich zaletą jest półpłynna konsystencja, duża zawartość niezbędnych substancji odżywczych, są łatwo przyswajalne i lekkostrawne.