W sytuacji pogarszającej się płynności finansowej, narastających zobowiązań i ryzyka niewypłacalności, przedsiębiorca powinien rozważyć restrukturyzację – rozwiązanie umożliwiające uratowanie firmy przed upadłością. W rozumieniu prawnym oznacza to jedno z postępowań przewidzianych w Prawie restrukturyzacyjnym, którego celem jest zawarcie układu z wierzycielami lub przeprowadzenie działań sanacyjnych. To właśnie formalna procedura zapewnia realną ochronę przed egzekucją i daje czas na wdrożenie zmian, których firma potrzebuje, aby odzyskać zdolność do działania.
Więcej informacji o tym, jak skutecznie przeprowadzić restrukturyzację, znajdziesz także na stronie kancelarii: https://sitnik.pl.
Kiedy przedsiębiorca powinien rozważyć restrukturyzację?
Postępowanie restrukturyzacyjne warto rozpocząć już wtedy, gdy pojawiają się pierwsze objawy zagrożenia wypłacalności – nie trzeba czekać na faktyczną niewypłacalność. Zgodnie z przepisami, przedsiębiorca może zainicjować procedurę, jeżeli grozi mu utrata zdolności do regulowania zobowiązań. Szybka reakcja zwiększa szansę na skuteczne uporządkowanie sytuacji oraz uniknięcie bardziej radykalnych działań, takich jak upadłość likwidacyjna.
W praktyce przesłankami do rozpoczęcia postępowania są m.in. narastające opóźnienia w płatnościach, rosnące koszty obsługi zobowiązań lub utrata zaufania ze strony kontrahentów. Im wcześniej przedsiębiorca zdecyduje się na restrukturyzację, tym większe ma szanse na zawarcie korzystnego układu z wierzycielami i odzyskanie stabilności.
Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych
Prawo restrukturyzacyjne wyróżnia cztery rodzaje postępowań, z których każde odpowiada innemu stopniowi trudności sytuacji finansowej dłużnika oraz poziomowi formalizacji sprawy.
-
Postępowanie o zatwierdzenie układu to forma najprostsza i najszybsza, w której przedsiębiorca zachowuje pełną kontrolę nad firmą, a głównym narzędziem jest układ zawarty z wierzycielami.
-
Dla firm z większym zadłużeniem i bardziej złożoną strukturą zobowiązań przewidziano przyspieszone postępowanie układowe oraz postępowanie układowe, które różnią się między sobą przede wszystkim udziałem sądu i czasem trwania.
-
Najbardziej rozbudowaną procedurą jest postępowanie sanacyjne. W jego ramach przedsiębiorca traci prawo zarządu majątkiem, który przejmuje zarządca powołany przez sąd. Sanacja daje jednak możliwość całkowitej restrukturyzacji, w tym redukcji zatrudnienia, rozwiązania niekorzystnych umów czy sprzedaży aktywów bez konieczności uzyskiwania zgód wierzycieli.
Skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego dla dłużnika i wierzycieli
Otwarcie postępowania wywołuje skutki prawne, które w dużym stopniu chronią interesy dłużnika. Zawieszeniu ulegają postępowania egzekucyjne, a nowe nie mogą być wszczynane. Ponadto przedsiębiorca nie może regulować zobowiązań objętych układem, a to pozwala na ustabilizowanie sytuacji finansowej i prowadzenie rozmów z wierzycielami bez presji egzekucji.
Zakres ograniczeń zależy od trybu postępowania. W uproszczonym postępowaniu układowym dłużnik zachowuje zarząd nad firmą, ale musi uzyskiwać zgodę nadzorcy na działania przekraczające zwykły zarząd.
W postępowaniu sanacyjnym zarząd przechodzi całkowicie w ręce zarządcy, który może podejmować daleko idące decyzje bez zgody dłużnika. Ochrona prawna, jaką daje otwarcie postępowania, jest jednym z powodów, dla których przedsiębiorcy decydują się na ten krok.
Układ jako główne narzędzie restrukturyzacyjne
Celem każdego postępowania – poza sanacją, w której dochodzą jeszcze działania naprawcze – jest zawarcie układu. Układ to porozumienie pomiędzy przedsiębiorcą a wierzycielami, które określa nowe warunki spłaty zobowiązań. Mogą one obejmować np. rozłożenie należności na raty, odroczenie terminu płatności, częściowe umorzenie długu czy konwersję zobowiązań na udziały w przedsiębiorstwie.
Zawarcie układu wymaga akceptacji większości wierzycieli oraz zatwierdzenia przez sąd. Dobrze przygotowany układ, oparty na realistycznych założeniach, zwiększa szanse na jego przyjęcie i skuteczną realizację. W przypadku postępowania sanacyjnego, obok układu, zarządca wdraża także działania naprawcze, których celem jest poprawa sytuacji ekonomicznej firmy i przywrócenie jej zdolności do regulowania zobowiązań.
Koszty restrukturyzacji – co trzeba uwzględnić?
Restrukturyzacja nie jest działaniem bezkosztowym. Do podstawowych wydatków należą opłaty sądowe oraz wynagrodzenie nadzorcy lub zarządcy. W bardziej złożonych postępowaniach pojawiają się także koszty obsługi technicznej procesu, w tym przygotowania spisów wierzytelności, publikacji ogłoszeń czy wyceny majątku. Dodatkowo przedsiębiorca często korzysta z usług doradców restrukturyzacyjnych lub kancelarii prawnych, których wsparcie – choć nieobowiązkowe – może przesądzić o powodzeniu całego procesu. Wydatki te należy zestawić z potencjalnymi korzyściami, jakimi są uniknięcie egzekucji, zawarcie układu czy możliwość kontynuowania działalności w nowym kształcie.
Restrukturyzacja to narzędzie prawne, które może uchronić przedsiębiorcę przed upadłością i pozwolić mu na kontynuowanie działalności w zmienionych warunkach. Warunkiem powodzenia jest szybka reakcja, realistyczny plan oraz gotowość do współpracy z wierzycielami. Odpowiednio dobrana forma postępowania daje czas na uporządkowanie sytuacji finansowej, a także realną szansę na przywrócenie rentowności i odbudowę zaufania do firmy.