Historia Dąb - Katowice

Dąb to najstarsza dzielnica Katowic położona w dawnej północnej części miasta. Pierwsza wzmianka pojawiła się w 1299 r. w podpisanym przez księcia Kazimierza Bytomskiego dokumencie, w którym przekazywał on wieś Chorzów i Krasny Dąb klasztorowi Bożogrobców. Jednak na istnienie Dębu wskazuje też pismo Władysława Opolskiego z 1257 r. traktujące o odbudowie zniszczonego najazdem Tatarów Chorzowa i Białobrzezia – prawdopodobnie pierwotnej nazwy Dębu.

Dąb

O tej dzisiejszej dzielnicy wspominał też w „Księdze Uposażeń” Jan Długosz. Własnością Bożogrobców Dąb był od XIII do XIX w., do reformy państwa pruskiego, po której stał się samodzielna gminą.

Tutaj najprawdopodobniej znajdował się pierwszy ośrodek górnictwa kruszcowego na terenie dzisiejszych Katowic. Jednak złoża rud żelaza szybko się wyczerpały i rozpoczęto kopanie kolejnych szybów, tym razem do eksploatacji węgla kamiennego. W Pod koniec XVIII w. powstała kopalnia Furstin Hedwig, która fedrowała co prawda jedynie 3 lata, lecz po zaniechaniu wydobycia otwarto kolejną – Neue Hedwig. Obie były własnością chorzowskiej parafii.

Ponieważ ludność Dębu była wyznania katolickiego, pojawiła się konieczność budowy świątyni, by wierni nie musieli udawać się na nabożeństwa do Bogucic, Michałkowic czy Chorzowa. Pierwszy, drewniany kościół powstał w 1873 r. a w 1894 odłączono Dąb od parafii Chorzowskiej i utworzono parafię samodzielną. W 1902 r. zakończono budowę kościoła pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, który dzisiaj odcięty pasmami drogowymi średnicówki stoi samotnie na tzw. Wysepce.

Dąb

Dąb

Na początku XIX w. w Dębie zaczęło rozwijać się hutnictwo. Powstały huty Friden (cynku) i żelaza (pudlingarnia). Napędziło to koniunkturę na węgiel, otwarto więc kolejną kopalnię – Waterloo.

W 1826 r. powstały dwie nowe kolonie Józefowie i Bederowiec, założone przez proboszcza chorzowskiej parafii Józefa Bedera.  Od drugiej połowy XIX w. stepowało przekształcanie się Dębu ze wsi w osadę przemysłową.

Pierwsza szkoła powstała w 1828 r., jednak własny budynek otrzymała dopiero 30 lat później. Do tej pory zajęcia prowadzone były w wynajętej chałupie.

Dąb był też ważnym ośrodkiem życia kulturalnego .Działały tu: Chór Echo, Towarzystwo Katolickich Robotników, Związek Chrześcijańskich Robotników, rozwinęła się Czytelnia Polska i Towarzystwo Oświaty im. św. Jacka.

Podczas trzech powstań śląskich mieszkańcy aktywnie uczestniczyli w wydarzeniach. Podczas plebiscytu 54% uprawnionych opowiedziało się za przyłączeniem do Polski.

Uroczyste przejęcie gminy Dąb przez władze Polski nastąpiło 20 czerwca 1922 r. Dziś Dąb jest dzielnicą Katowic.